Oprócz wynagrodzenia pieniężnego wybranym osobom – w większości cudzoziemcom – pracodawca pokrywa również koszty wynajmu lokalu mieszkalnego oraz całodziennego wyżywienia. Czy takie różnicowanie sytuacji pracowników może być uznane za przejaw dyskryminacji płacowej?
Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest nakaz równego traktowania pracowników z tytułu pełnienia takich samych obowiązków. Zatrudnieni nie mogą być dyskryminowani w jakikolwiek sposób, bezpośrednio lub pośrednio, z uwagi na jedną z przyczyn wymienionych w otwartym katalogu. Przepisem szczególnym jest art. 183c k.p., który odnosi się do równego traktowania w zakresie wynagradzania. Zgodnie z jego treścią pracownicy mają prawo do takiej samej pensji za pracę jednakową lub o jednakowej wartości. Przy czym wynagrodzenie obejmuje nie tylko składniki pieniężne, ale także inne świadczenia związane z pracą, przyznawane zatrudnionym w formie innej niż pieniężna. Rozważając, czy w zakładzie pracy nie dochodzi do dyskryminacji, należy porównać nie tylko kwoty, które są przekazywane osobom wykonującym pracę jednakową lub o jednakowej wartości, ale zwrócić również uwagę na inne, pozapieniężne świadczenia przyznane podwładnym. Chodzi m.in. o służbowy telefon czy samochód, wykorzystywane do celów prywatnych, czy też pakiet medyczny. Jak bowiem stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 22 listopada 2012 r. (sygn. akt I PK 100/12), przy ustaleniu, czy w firmie dochodzi do przypadków dyskryminacji płacowej, należy uwzględnić także to, czy dane osoby korzystają np. z samochodu, mieszkania i telefonu służbowego.
Nie jest to jednakże zasada bez wyjątków. W cytowanym orzeczeniu nierówne traktowanie pracowników miało miejsce na płaszczyźnie narodowościowej. Dodatkowe wynagrodzenie w postaci pokrycia kosztów zakwaterowania przysługiwało jedynie cudzoziemcom. Jak stwierdził SN, takie różnicowanie sytuacji zatrudnionych można uznać za usprawiedliwione, jeżeli polegałoby na okresowym podjęciu proporcjonalnych działań, które przez czas określony, nie na stałe, prowadziłyby do wyrównania szans lub adaptacji pracowników zagranicznych do warunków świadczenia pracy w Polsce, np. w przypadku braku krajowych kandydatów do jej wykonywania. W tym kontekście wspomniane różnicowanie warunków płacowych dopuszczalne jest zatem jedynie przejściowo, jako służące określonemu celowi, tutaj adaptacji, oraz powinno być proporcjonalne, tzn. konieczne i niezbędne do osiągnięcia tegoż celu.