Firma w umowie o pracę zakazała podwładnemu dodatkowego zatrudnienia. Czy w przypadku naruszenia tego postanowienia może rozwiązać wspomnianą umowę bez wypowiedzenia?
Kwestia dopuszczalności w umowie o pracę zakazu podejmowania bez zgody pracodawcy dodatkowego zatrudnienia przez pracowników, którzy nie są objęci odrębnymi przepisami przewidującymi takie ograniczenie, jest sporna w doktrynie prawa pracy. Kodeks pracy w obecnym brzmieniu nie przewiduje takiego zakazu, który został uchylony 1 maja 1989 r.
Część przedstawicieli doktryny uważa, że pracownik może się dobrowolnie zobowiązać do niepodejmowania dodatkowego zatrudnienia na podstawie zasad swobody umów oraz wolności pracy. Wprowadzenie takiego zakazu powinno być jednak uzasadnione potrzebą ochrony rzeczywistego i poważnego interesu pracodawcy.
Sąd Najwyższy w wyroku z 2 kwietnia 2008 r. (sygn. akt II PK 268/07) zasadniczo opowiedział się za niedopuszczalnością wprowadzania umownego zakazu podejmowania dodatkowego zatrudnienia. Wskazał, że dla oceny skuteczności (ważności) postanowienia umowy o pracę ustanawiającego takie ograniczenie konieczne jest uwzględnienie przepisów o zakazie konkurencji. Kodeks pracy dopuszcza możliwość zawarcia przez strony stosunku pracy umowy o zakazie podejmowania działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy w trakcie zatrudnienia, jak i po rozwiązaniu stosunku pracy. W umowie takiej strony dysponują swobodą co do sposobu określenia rodzaju zakazanej działalności, ale musi być ona konkurencyjna względem pracodawcy. W konsekwencji, w związku z tym, że dodatkowe zatrudnienie jest pojęciem szerszym niż działalność konkurencyjna, SN stwierdził, że zakaz podejmowania dodatkowego zatrudnienia przez pracownika może być wprowadzony w umowie o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy. Pod warunkiem jednak, że wykonywanie dodatkowej pracy stanowi działalność konkurencyjną względem pracodawcy. W przeciwnym wypadku postanowienie umowy o pracę zakazujące dodatkowego zatrudnienia jest nieważne.
O ile więc dodatkowe zatrudnienie nie stanowi działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy, podjęcie go przez pracownika co do zasady nie będzie uzasadniało rozwiązania umowy o pracę na podstawie art. 52 par. 1 pkt 1 k.p.