Według RPO, ustawodawca był uprawniony do zmiany warunków przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego, ale nie powinien obejmować nimi osób, które pobierają wsparcie na podstawie dotychczasowych przepisów. Jego obowiązkiem jest bowiem dążenie do zapewnienia bezpieczeństwa prawnego oraz respektowanie ochrony praw nabytych.
Od dziś o 100 zł wzrasta wysokość świadczenia pielęgnacyjnego. Dzięki temu budżet opłaci wyższe składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za rodziców zajmujących się niepełnosprawnymi dziećmi.
Wyższą kwotę pomocy przewiduje wchodzący 1 lipca w życie art. 1 pkt 5 lit. c ustawy z 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1548). Nie oznacza to jednak, że do opiekunów faktycznie trafi wyższe wsparcie. Dojdzie bowiem do zmiany zasad jego wypłacania. Zamiast 100 zł dodatku do wynoszącego 520 zł świadczenia pielęgnacyjnego, które rodzice otrzymywali do końca czerwca, będzie im wypłacane 620 zł samego świadczenia.
– Do końca grudnia otrzymają zaś wypłacany dodatek w wysokości 200 zł. Opiekunowie otrzymają więc łącznie 820 zł wsparcia – tłumaczy Eliza Dygas, kierownik działu świadczeń rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płocku.
Dodaje, że formalna podwyżka świadczenia przełoży się na wysokość składki odprowadzanej do ZUS i NFZ za opiekuna, bo jej podstawą będzie kwota 620 zł, a nie jak dotychczas 520 zł.
Od tego miesiąca nie będą otrzymywać świadczenia osoby, którym gmina przyznała je przed 31 grudnia 2012 r. i które nie spełniają nowych warunków związanych z jego uzyskiwaniem. Przepisy, które spowodowały wygaśnięcie uprawnień, postanowiła zaskarżyć do Trybunału Konstytucyjnego prof. Irena Lipowicz, rzecznik praw obywatelskich. Jej zdaniem art. 11 ust. 1 i 3 wspomnianej wyżej ustawy, który wprowadza półroczny okres przejściowy dla takich osób, narusza zasady zaufania do państwa i prawa oraz ochrony praw nabytych wynikających z art. 2 konstytucji.
Jak wskazuje RPO, ustawodawca był uprawniony do zmiany warunków przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego, ale nie powinien obejmować nimi osób, które pobierają wsparcie na podstawie dotychczasowych przepisów. Jego obowiązkiem jest bowiem dążenie do zapewnienia bezpieczeństwa prawnego oraz respektowanie ochrony praw nabytych.
Rzecznik zwróciła też uwagę, że ponowna interwencja ustawodawcy nastąpiła w bardzo krótkim odstępie czasu, bo zaledwie po dwóch latach od zmiany przepisów. Obywatel znalazł się w sytuacji pułapki prawnej. Polega ona tym, że to on ponosi konsekwencje zmienionych przesłanek, od których zależy przyznanie świadczenia (w reakcji na dostrzeżone nieprawidłowości).
Etap legislacyjny
Wchodzi w życie 1 lipca 2013 r.