Pracodawca wymierzył mi karę nagany. Uważam, że niesłusznie. Tak jak mnie pouczono, złożyłem sprzeciw od tej kary, który nie został jednak przyjęty. Mam zamiar więc odwołać się do sądu pracy. Chciałbym wiedzieć, do którego sądu i w jakim terminie mam wnieść odwołanie, co bada taki sąd, czy może np. zmienić mi rodzaj kary. Czy w związku z moim pozwem będę zmuszony ponieść jakieś koszty.

Pracownik, którego sprzeciw został odrzucony, może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o odrzuceniu tego sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary. Pozew o uchylenie kary porządkowej pracownik powinien wnieść do sądu rejonowego. Pracownik - w ramach właściwości miejscowej przemiennej - ma prawo wyboru sądu rejonowego. Może bowiem wnieść sprawę do sądu rejonowego właściwości ogólnej pozwanego (sąd, w którym pozwany pracodawca ma siedzibę albo - w przypadku pracodawcy będącego osobą fizyczną - miejsce zamieszkania) albo do sądu, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, albo do sądu, w którego okręgu znajduje się zakład pracy. Sprawa o uchylenie kary porządkowej należy do spraw o prawa niemajątkowe. Pracownik wnoszący taki pozew nie będzie miał obowiązku uiszczać opłaty sądowej.
Podstawą odwołania wniesionego do sądu pracy może być każde naruszenie prawa przez pracodawcę. Podkreślić trzeba, że w procedurze cywilnej (także w postępowaniu w sprawach pracowniczych) obowiązuje zasada kontradyktoryjności (sporności). Wynika z niej konieczność aktywnego działania stron w postępowaniu sądowym poprzez zgłaszanie swych żądań i wskazywanie dowodów na ich poparcie. To zatem strony (powód i pozwany) obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.
Dość często nałożenie kary kwestionowane jest przez pracowników z tego względu, że działanie (zaniechanie) stanowiące podaną przez pracodawcę przyczynę nałożenia kary porządkowej, ich zdaniem, nie miało miejsca. Zdarza się też, że pracownicy twierdzą, iż nie ponoszą winy za zaistniałe naruszenie obowiązków albo zastosowana kara - ich zdaniem - była zbyt surowa. Pracownik może też kwestionować karę porządkową ze względu na naruszenie przez pracodawcę obowiązujących w tym zakresie terminów (kara co do zasady nie może być zastosowana po upływie dwóch tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie trzech miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia). W zakresie wypełnienia przez pracodawcę procedury nakładania kary porządkowej częstym zarzutem zgłaszanym w sądzie przez pracowników jest brak wysłuchania pracownika przed zastosowaniem kary, niezawiadomienie pracownika na piśmie o zastosowanej karze lub braki takiego pisma oraz odrzucenie sprzeciwu bez rozpatrzenia przez pracodawcę stanowiska organizacji związkowej.
Wszystkie te uchybienia pracodawcy mogą stanowi podstawę zarzutu pracownika zgłoszonego przed sądem pracy i ostatecznie być przesłanką uchylenia kary. Sąd pracy wyrokiem może bądź oddalić powództwo pracownika, bądź uchylić karę w razie stwierdzenia naruszenia przez pracodawcę obowiązków formalnych w zakresie trybu nakładania lub też w przypadku niewspółmierność kary w stosunku do rodzaju naruszenia obowiązków, stopnia winy pracownika i innych ustalonych w sprawie okoliczności. Sąd nie jest natomiast uprawniony do zmiany kary (jej złagodzenia).
ANDRZEJ MAREK
sędzia Sądu Okręgowego w Legnicy
PODSTAWA PRAWNA
Art. 108-113 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).