Przychodem z umowy o pracę są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze. Dopóki zatem pensja nie zostanie przekazana pracownikowi (np. przelana na jego konto), nie będzie ona jego przychodem.

Przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Tak wynika z ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.), zwanej ustawą o PIT .
Należności uzyskane
Gdy mowa o otrzymanych lub postawionych do dyspozycji podatnika pieniądzach i wartościach pieniężnych, czy o wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, nie chodzi o należności przysługujące, ale o faktycznie już uzyskane. Na to wyraźnie wskazuje definicja przychodów zinterpretowana przez Sąd Apelacyjny w wyroku z 16 marca 2005 r. (sygn. akt III AUa 2121/04; OSAB z 2006 r. nr 1, poz. 58). Dotyczy to także przychodów z pracy.
Ustalenie wartości
Wartość pieniężną świadczeń w naturze określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania. Jednak, jak wyjaśnił NSA w wyroku z 5 lutego 1992 r. (sygn. akt SA/Sz 1191/96; niepublikowany), do świadczeń w naturze odnosi się wyłącznie pojęcie należności otrzymanych. Zatem przychodem będą wyłącznie wartości otrzymanych świadczeń w naturze.
Natomiast wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:
  •  jeżeli przedmiotem świadczenia są usług i wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców,
  •  jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu,
  •  jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku,
  •  w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem jest różnica pomiędzy ich wartością, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.
Przychód z pracy
Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Wartość pieniężną świadczeń w naturze przysługujących pracownikom na podstawie odrębnych przepisów ustala się według przeciętnych cen stosowanych wobec innych odbiorców - jeżeli przedmiotem świadczenia są rzeczy lub usługi wchodzące w zakres działalności pracodawcy.
PRZYCHODY W WALUTACH OBCYCH
Przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursów z dnia otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika, ogłaszanych przez bank, z którego usług korzystał podatnik, i mających zastosowanie przy kupnie walut. Jeżeli podatnik nie korzysta z usług banku, przychody przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych z dnia uzyskania przychodów, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski. Jeżeli bank, z którego usług korzysta podatnik, stosuje różne kursy walut obcych i nie jest możliwe dostosowanie kursu dla kupna walut, do przeliczenia na złote przychodu stosuje się kurs średni walut obcych z dnia uzyskania przychodu, ogłaszany przez NBP.
Marek Kutarba, marek.kutarba@infor.pl