Zawiadomienie pracodawcy o rozpoczęciu zaległego urlopu wypoczynkowego nie usprawiedliwia nieobecności pracownika w pracy. Naruszenie przez pracodawcę obowiązku udzielania pracownikowi urlopu wypoczynkowego za dany rok do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego nie uprawnia pracownika do rozpoczęcia po tym terminie urlopu bez zgody pracodawcy - orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 5 grudnia 2000 r. (sygn. akt I PKN 121/00, OSNP 2002/15/353).
Powód Jan L., którego sprawa trafiła do Sądu Najwyższego, domagał się od P.-W., spółki akcyjnej w Z.W., przywrócenia do pracy. Sądy pierwszej i II instancji oddaliły powództwo w tej sprawie.
Przerwany urlop
Jan L. zawarł ze spółką umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku członka zarządu w pełnym wymiarze czasu pracy. Od 9 do 28 września 1998 r. przebywał na urlopie wypoczynkowym. Ze stanowiska tego odwołano go uchwałą Rady Nadzorczej z 29 września 1998 r. Od tej chwili powoda łączył ze spółką jedynie stosunek pracy. Od 28 września 1998 r. do 6 marca 1999 r. korzystał ze zwolnienia lekarskiego, a 5 marca 1999 r. zawiadomił pisemnie spółkę, że będzie kontynuował przerwany zaległy urlop wypoczynkowy. Nie uzyskał jednak na to zgody. Nie uzgodnił także z nikim z zarządu terminu wykorzystania urlopu. 15 marca 1999 r. rozwiązano z Janem L. umowę o pracę bez wypowiedzenia, uzasadniając to nieusprawiedliwioną nieobecnością w pracy. Do dokonywania czynności prawnych z zakresu prawa pracy uprawnieni byli w stosunku do powoda dwaj członkowie zarządu spółki. Sąd Najwyższy przypomniał, że z art. 165 i 166 kodeksu pracy wynika obowiązek pracodawcy przesunięcia urlopu wypoczynkowego na termin późniejszy, jeżeli pracownik nie mógł go rozpocząć w ustalonym terminie lub wykorzystać w całości w zaplanowanym okresie z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby. Taka sytuacja miała właśnie miejsce - Jan L. korzystał z urlopu wypoczynkowego, po którym przebywał na zwolnieniu lekarskim. Urlopu niewykorzystanego zgodnie z planem urlopów należy pracownikowi udzielić najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku. Powinność pracodawcy przewidziana w tym przepisie nie ma charakteru bezwzględnego.
Potrzeby pracodawcy
Do udzielania urlopu zaległego mają zastosowanie ogólne reguły, w tym także ta z art. 163 par. 1 k.p., zgodnie z którą wniosek urlopowy pracownika jest brany przez pracodawcę pod uwagę, ale nie jest dla niego wiążący. Pracodawca powinien go uwzględnić, jeżeli zwolnienie urlopowe we wnioskowanym czasie nie koliduje z koniecznością zapewnienia normalnego toku pracy zakładu. Realizacja prawa pracownika do wypoczynku jest zatem korygowana potrzebami pracodawcy, koniecznością obecności pracownika w zakładzie. Również rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. nakazuje stronom uzgodnić termin udzielenia urlopu niewykorzystanego zgodnie z planem z przyczyn uzasadniających jego przesunięcie. Nie może go jednostronnie wyznaczyć ani pracodawca wbrew woli pracownika, ani pracownik bez akceptacji pracodawcy. Powód nie uzyskał zgody pozwanej spółki na rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po ustaniu przyczyn usprawiedliwiających wielomiesięczną jego nieobecność w pracy (najpierw urlop, a następnie choroba).
Oprac. IWA