Uprawnieni do świadczeń i zasiłków przedemerytalnych osiągający przychód powodujący ich zmniejszenie otrzymają w lutym 2008 r. decyzje z ZUS ustalające nowe kwoty zmniejszenia. Konieczność ponownego ich obliczenia wynika z obniżenia od 1 stycznia 2008 r. składki rentowej.
Przewidziane są dwa progi przychodu, których przekroczenie przez osobę dorabiającą do
świadczenia albo zasiłku przedemerytalnego powoduje zmniejszenie albo zawieszenie tego świadczenia. Są to:
- dopuszczalna kwota przychodu, która stanowi 50 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji, ogłoszonego przez prezesa GUS dla celów emerytalnych,
- graniczna kwota przychodu ustalana jako 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia wymienionego wyżej.
W roku rozliczeniowym obowiązującym od 1 marca 2007 r. do 29 lutego 2008 r. obowiązują takie kwoty, jak w roku poprzednim, z uwagi na to, że nie została przeprowadzona waloryzacja. Zatem do końca lutego dopuszczalna miesięczna kwota przychodu wynosi 1190,20 zł, a graniczna miesięczna kwota przychodu - 1666,20 zł.
Przypomnieć trzeba, że na zawieszenie lub zmniejszenie
świadczeń przedemerytalnych i zasiłków przedemerytalnych wpływa przychód osiągany z tytułu wykonywania działalności obowiązkowo podlegającej ubezpieczeniom społecznym oraz z tytułu służby.
Świadczenie przedemerytalne ulega zmniejszeniu, gdy kwota miesięcznego przychodu osiąganego przez osobę uprawnioną do świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego jest niższa niż graniczna kwota przychodu, a łączna kwota otrzymywanego z ZUS świadczenia i przychodu przekracza dopuszczalną kwotę przychodu. Zmniejszenie świadczenia następuje o kwotę tego przekroczenia pomniejszoną o obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne należne od ubezpieczonego, ustalone od kwoty przekroczenia. Od przedstawionej zasady zmniejszania świadczeń jest wyjątek - w przypadku, gdy w wyniku zmniejszenia kwota świadczenia albo zasiłku przedemerytalnego byłaby niższa niż 355,77 zł,
świadczenie jest wypłacane w takiej właśnie kwocie. Zatem zmniejszane z powodu osiągania przychodu świadczenie albo zasiłek przedemerytalny nie mogą być niższe niż 355,77 zł.
Obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne należne od ubezpieczonego ustala się w zależności od tego, z jakiego tytułu podlega on ubezpieczeniom. Przykładowo pracownik finansuje połowę składki na ubezpieczenie emerytalne (9,76 proc.), część składki na ubezpieczenia rentowe (od 1 stycznia 2008 r. - 1,5 proc.) i składkę na
ubezpieczenie chorobowe (2,45 proc.), czyli łącznie składki wynoszą 13,71 proc. Natomiast dla osoby prowadzącej jednoosobowo pozarolniczą działalność gospodarczą obowiązkowa jest składka na ubezpieczenie emerytalne (19,52 proc.), rentowe (od 1 stycznia 2008 r. - 6 proc.) i wypadkowe (1,8 proc.).
Obliczanie kwoty zmniejszenia
Z powyższego wynika, że w związku z obniżeniem od 1 stycznia 2008 r. stopy procentowej składki na ubezpieczenie rentowe konieczne jest ponowne obliczenie kwoty zmniejszenia. Zanim ZUS prześle decyzję w tej sprawie, można samemu ją obliczyć i dzięki temu ustalić wysokość wypłacanego przez ZUS świadczenia przysługującego od początku 2008 r.
Aby ustalić kwotę zmniejszenia, trzeba:
- zsumować uzyskiwany przychód i miesięczną kwotę świadczenia albo zasiłku przedemerytalnego (obie te kwoty uwzględnia się w wysokości brutto),
- od obliczonej kwoty odjąć dopuszczalną kwotę przychodu (obecnie 1190,20 zł), ustalając tzw. kwotę przekroczenia przychodu,
- od kwoty przekroczenia przychodu odjąć obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne należne od ubezpieczonego, ustalone od kwoty przekroczenia.
Nowa stopa procentowa składki na ubezpieczenie rentowe obowiązuje od 1 stycznia 2008 r. i dlatego zmiana wysokości kwoty zmniejszenia dotyczy świadczeń i zasiłków przedemerytalnych przysługujących od tej daty.
Obniżenie składki na ubezpieczenia rentowe należnej od ubezpieczonego pociąga za sobą obniżenie kwoty, o jaką pomniejszana jest kwota przekroczenia przychodu. Przy niezmienionej wysokości przychodu (brutto), kwota zmniejszenia świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego jest wyższa od ostatnio ustalonej.
Uprawnieni do świadczeń i zasiłków przedemerytalnych osiągający przychody powodujące zmniejszenie świadczeń (zasiłków) otrzymają w lutym 2008 r. decyzje ustalające kwoty zmniejszenia z uwzględnieniem obniżonej składki. Decyzje nie będą wydawane w przypadku, gdy świadczenie będzie wypłacane w kwocie gwarantowanej, tj. 355,77 zł.
Osoby dorabiające do zasiłku albo świadczenia przedemerytalnego muszą pamiętać, że ostateczne ich rozliczenie następuje po zakończeniu roku rozliczeniowego. Wynik tego rozliczenia zależy od tego, w jakiej wysokości w ciągu roku był osiągany przychód i w jakiej wysokości było wypłacane świadczenie. Zatem niezależnie od obowiązku informowania ZUS na bieżąco o podjęciu działalności zarobkowej mającej wpływ na wysokość zasiłku albo świadczenia przedemerytalnego, do końca maja 2008 r. należy powiadomić ZUS o wysokości przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym trwającym od 1 marca 2007 r. do 29 lutego 2008 r.
Aby ZUS mógł dokonać rozliczenia rocznego, musi posiadać informację o wysokości przychodów w okresach, w których składka na ubezpieczenia rentowe należna od ubezpieczonego obowiązywała w zróżnicowanych wysokościach. Zatem z zaświadczenia (oświadczenia) o wysokości przychodów uzyskanych w roku rozliczeniowym 2007/2008 musi wynikać, jakie przychody zostały uzyskane w następujących okresach: od 1 marca 2007 r. do 30 czerwca 2007 r., od 1 lipca 2007 r. do 31 grudnia 2007 r. i od 1 stycznia 2008 r. do 29 lutego 2008 r.
WYSOKOŚĆ ŚWIADCZENIA OD 1 STYCZNIA 2008 R.
Osoba otrzymująca świadczenie przedemerytalne w wysokości 900 zł od 1 lipca 2007 r. pracuje na podstawie umowy o pracę na pół etatu za 700 zł. Z uwagi na to, że łączna kwota świadczenia i przychodu przekracza dopuszczalną kwotę przychodu (1190,20 zł), a przychód jest niższy niż graniczna kwota przychodu (1666,20 zł), świadczenie ulegnie zmniejszeniu. Kwotę zmniejszenia obowiązującą od 1 stycznia 2008 r. ustala się w następujący sposób:
- od łącznej kwoty świadczenia i przychodu należy odjąć dopuszczalną kwotę przychodu (1600 - 1190,20 zł = 409,80),
- od obliczonej kwoty trzeba odjąć należne od tej kwoty składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne należne od pracownika (pracownik finansuje połowę składki na ubezpieczenie emerytalne - 9,76 proc., część składki na ubezpieczenia rentowe - od 1 stycznia 2008 r. - 1,5 proc., całą składkę na ubezpieczenie chorobowe - 2,45 proc.), zatem kwota zmniejszenia będzie wynosiła: 409,80 zł - 409,80 zł x 13,71 proc.= 409,80 - 56,18 zł = 353,62 zł.
Począwszy od 1 stycznia 2008 r. świadczenie przedemerytalne zostanie zmniejszone o 353,62 zł. Dorabiający otrzyma zatem świadczenie przedemerytalne w wysokości 900 - 353,62 = 546,38 zł.
W okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2007 r. świadczenie było zmniejszane o kwotę 344,87, co wynikało z następujących obliczeń: 1600 zł - 1190,20 zł = 409,80; 409,80 zł - 409,80 zł x 15,71 proc. (pracownik finansował połowę składki na ubezpieczenie emerytalne - 9,76 proc., część składki na ubezpieczenia rentowe - od 1 lipca do 31 grudnia 2007 r. - 3,5 proc., całą składkę na ubezpieczenie chorobowe - 2,45 proc.) = 409,80 zł - 64,38 zł = 345,42 zł.
Świadczenie przedemerytalne w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2008 r. było wypłacane w wysokości 900 zł - 345,42 = 554,58.
Z obliczeń wynika, że kwota zmniejszenia świadczenia od 1 stycznia 2008 r. jest wyższa od ostatnio ustalonej i świadczenie przedemerytalne przysługuje w niższej wysokości.
Świadczenie albo zasiłek przedemerytalny podlega zawieszeniu, gdy:
- kwota przychodu przekroczy tzw. graniczną kwotę przychodu (obecnie 1666,20 zł),
- bez względu na kwotę uzyskiwanego przychodu, jeśli wysokość świadczenia albo zasiłku przedemerytalnego (brutto) przekracza dopuszczaną kwotę przychodu (obecnie 1190,20 zł).
MONIKA BUGAJ-WOJCIECHOWSKA
■ Art. 5, 6 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. nr 120, poz. 1252).
■ Art. 22 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).