Urlop proporcjonalny ustala się w odniesieniu do wymiaru urlopu, jaki przysługuje pracownikowi u danego pracodawcy. Trudności związane z jego udzieleniem pojawiają się wówczas, gdy pracownikowi w poprzednim miejscu pracy przysługiwał urlop wypoczynkowy w wyższym wymiarze niż u nowego pracodawcy.
Wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 20 lub 26 dni roboczych (art. 154 par. 1 k.p.). Przepisy szczególne mogą jednak przewidywać wyższy wymiar urlopu. Na przykład art. 133 ust. 1 ustawy z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. nr 164, poz. 1365) stanowi, że nauczycielowi akademickiemu przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 36 dni roboczych. Pracodawcy często mają wątpliwości, jak prawidłowo udzielić urlopu proporcjonalnego w sytuacji, gdy pracownikowi u dotychczasowego pracodawcy przysługiwał urlop wypoczynkowy w wyższym wymiarze niż u nowego pracodawcy. Na przykład gdy pracownikowi przysługiwał urlop w wymiarze 36 dni i w ramach urlopu proporcjonalnego u dotychczasowego pracodawcy wykorzystał on 26 dni, a u nowego pracodawcy przysługuje mu urlop w wymiarze określonym przepisami kodeksu pracy, wynoszącym właśnie 26 dni.
Zgodnie z art. 1551 par. 1 pkt 2 k.p. urlop proporcjonalny u kolejnego pracodawcy ustala się w wymiarze proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego lub w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego. Na podstawie art. 1551 par. 2 k.p. pracownikowi, który przed ustaniem stosunku pracy w ciągu roku kalendarzowego wykorzystał urlop w wymiarze wyższym niż wynikający z przysługującego mu urlopu proporcjonalnego u poprzedniego pracodawcy, przysługuje u kolejnego pracodawcy urlop w odpowiednio niższym wymiarze. Łączny wymiar urlopu w roku kalendarzowym nie może być jednak niższy niż wynikający z okresu przepracowanego w tym roku u wszystkich pracodawców.
Powyższe zasady stosuje się odpowiednio do pracowników, których stosunki pracy regulują przepisy odrębne (jak np. nauczyciele akademiccy, których stosunki pracy reguluje prawo o szkolnictwie wyższym). Wymiar urlopu proporcjonalnego u pracodawcy, u którego przysługuje pracownikowi urlop w wymiarze wyższym niż 26 dni (np. 36 dni), będzie ustalany w odniesieniu do wymiaru przysługującego pracownikowi u tego pracodawcy. Tak samo powinien być ustalony wymiar urlopu u kolejnego pracodawcy. Jeżeli pracownikiem jest nauczyciel akademicki, który w ramach urlopu proporcjonalnego wykorzystał 26 dni z przysługujących mu 36 dni, to u kolejnego pracodawcy, u którego wymiar urlopu wynosi 26 dni, jego urlop proporcjonalny powinien być ustalony w odniesieniu do tych 26 dni. Nowy pracodawca nie może więc pozbawić pracownika prawa do urlopu powołując się na fakt wykorzystania w danym roku kalendarzowym urlopu w wymiarze 26 dni roboczych, jeżeli wiązało się to z wykorzystaniem przez pracownika przysługującego mu urlopu proporcjonalnego ustalonego w odniesieniu do wymiaru wynoszącego więcej niż 26 dni. Należy bowiem mieć na uwadze, że w tym przypadku pracownik nie wykorzystał całego przysługującego mu urlopu, ale jedynie urlop proporcjonalny.
AGNIESZKA JESIOTR
radca prawny, partner, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy
