W marcu tego roku zostaną zwaloryzowane świadczenia ponad 9,7 mln osób. Chodzi głównie o emerytów i rencistów. Wskaźnik waloryzacji wyniesie około 6 proc.

W tym roku zmienia się sposób waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych. Nie będą jak dotychczas podwyższane wtedy, gdy inflacja od ostatniej podwyżki przekroczy 5 proc., ale co roku. Dodatkowo wskaźnik waloryzacji, od którego zależy wysokość podwyżek, uwzględni nie tylko wzrost cen, ale także co najmniej 20 proc. realnego wzrostu płac. Podwyżki będą więc odbywać się obligatoryjnie co roku i będą wyższe.
Kto otrzyma podwyżkę
Wysokość i częstotliwość podwyższania wszystkich świadczeń, które podlegają waloryzacji, zależy od tego, w jaki sposób są podnoszone emerytury i renty wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jest tak dlatego, że podwyższanie świadczeń innych grup zawodowych (na przykład funkcjonariuszy tzw. służb mundurowych czy osób otrzymujących świadczenia z KRUS) i innych świadczeniobiorców (na przykład osób otrzymujących zasiłki przedemerytalne) zależy od sposobu podwyższania emerytur i rent wypłacanych z ZUS.
Tegoroczna podwyżka będzie więc dotyczyć:
  •  7,3 mln osób otrzymujących z ZUS emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinne,
  •  240 tys. osób otrzymujących z ZUS renty socjalne,
  •  340 tys. osób otrzymujących z ZUS zasiłki i świadczenia przedemerytalne,
  •  1,5 mln osób otrzymujących emerytury i renty z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
  •  około 350 tys. świadczeniobiorców tzw. służb mundurowych, tj.:
- żołnierzy i ich rodzin, którzy pobierają świadczenia w wojskowym biurze emerytalnym Ministerstwa Obrony Narodowej,
- funkcjonariuszy i ich rodzin (m.in. funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej), pobierających świadczenia z Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji,
- funkcjonariuszy służby więziennej i ich rodzin, pobierających świadczenia w biurze emerytalnym służby więziennej podległemu Ministerstwu Sprawiedliwości.
Na podwyżki świadczeń w marcu tego roku może w sumie liczyć 9,73 mln osób.
Jaki mechanizm podnoszenia
Zmieniony sposób waloryzacji przesądza, że podwyżka będzie się odbywać co roku. Jej skala będzie zależeć od wysokości wskaźnika waloryzacji. A ten uwzględni:
  •  wzrost cen z poprzedniego roku - chodzi o średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług ogółem lub, jeśli jest wyższy, wskaźnik cen towarów i usług dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów,
  •  co najmniej 20 proc. realnego (po odliczeniu inflacji) wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku,
  •  ewentualnie wyższy niż 20 proc. wzrost płac, co będzie przedmiotem negocjacji w Komisji Trójstronnej; mają się one odbywać w lutym każdego roku po ogłoszeniu przez GUS danych koniecznych do wyliczenia wskaźnika waloryzacji; jeśli Komisja dojdzie do porozumienia (gwarancją jego zawarcia jest jednomyślność partnerów społecznych), to jej uchwała będzie wiążąca dla rządu, a jeśli nie - to rząd sam ogłosi wskaźnik waloryzacji, który nie może być niższy od zaproponowanego pierwotnie Komisji Trójstronnej.
Ile w 2008 roku
Ponieważ w 2007 roku nie było waloryzacji świadczeń, podwyżka w marcu tego roku uwzględni nie tylko inflację i wzrost cen z 2007 roku, ale też za 2006 rok. Wskaźnik ten będzie więc wyższy niż wynika to ze wzrostu cen i płac w 2007 roku. Można szacować, że wyniesie około 105,8 proc.
Taka wysokość tego wskaźnika wynika z tego, że inflacja za 2006 rok wyniosła 1,4 proc. (dla gospodarstw emerytów i rencistów), a w 2007 roku szacowana jest przez Ministerstwo Finansów na 2,4 proc. Łącznie daje do 3,8 proc. Wzrost realnego wynagrodzenia w ubiegłym roku wyniósł 3,9 proc., a w tym roku szacowany jest na 6 proc. A więc 20 proc. z tych wartości daje 0,8 proc. i 1,2 proc., czyli łącznie 2 proc. Inflacja za lata 2006-2007 (3,8 proc.) plus 20 proc. wzrostu płac za ten okres (2 proc.) daje właśnie 5,8-procentowy wskaźnik waloryzacji.
Zostaną przez niego pomnożone wszystkie świadczenia emerytalno-rentowe przysługujące ostatniego dnia lutego przyszłego roku. Zwaloryzowane (wyższe) świadczenia zainteresowani otrzymają we własnych terminach płatności w marcu 2008 r. Na przykład w ZUS przypadają one na 1, 5, 10, 15, 20 oraz 25 dzień każdego miesiąca. Osoby te powinny też otrzymać pisemną decyzję o waloryzacji.
Będzie drugi wskaźnik
Tegoroczna waloryzacja nastąpi w oparciu o dwa różne wskaźniki. Ich wysokość zależy od daty przyznania prawa do świadczenia. Pierwszy (szacowany na 5,8 proc.) będzie dotyczyć wszystkich świadczeń przyznanych przed 1 marca 2007 r. i obejmie zdecydowaną większość świadczeniobiorców.
Drugi wskaźnik będzie dotyczyć osób, którym świadczenia przyznano 1 marca 2007 r. lub później. W tym drugim przypadku wskaźnik waloryzacji uwzględni tylko wzrost cen i płac za 2007 rok. Będzie więc niższy i można przyjąć, że wyniesie około 3,6 proc.
Stanie się tak, bo wskaźnik waloryzacji dla świadczeń przyznanych po tym dniu nie może uwzględniać wzrostu cen w roku, w którym zainteresowany nie nabył jeszcze prawa do świadczenia (czyli w 2006 roku). 1 marca 2007 r. zmieniła się wysokość kwoty bazowej i przez formułę wyliczania emerytury (bierze ona po uwagę wysokość tej kwoty) przyznane po tym dniu świadczenia uwzględniają już wzrost cen i wynagrodzeń w 2006 roku.
Wyższe dodatki
Waloryzacja emerytur i rent przesądza też o podwyżce tzw. świadczeń minimalnych i innych świadczeń wypłacanych przez ZUS. Wzrosną więc (przez pomnożenie ich przez wskaźnik waloryzacji) kwoty najniższych gwarantowanych świadczeń emerytalno-rentowych. Są to m.in.: najniższa emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna (obecnie wynoszą 597,46 zł miesięcznie), renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy (wynosi 459,57 zł miesięcznie) i renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową i renta rodzinna wypadkowa (obecnie wynosi 716,95 zł).
Zostaną też podniesione dodatki do emerytur i rent oraz inne świadczenia. Są to m.in.: dodatek pielęgnacyjny i za tajne nauczanie (wynosi 153,19 zł miesięcznie), dla sierot zupełnych (wynosi 287,93 zł miesięcznie) czy kombatancki (wynosi 153,19 zł miesięcznie).
WAŻNE
Nie trzeba składać żadnych dodatkowych wniosków o podwyższenie emerytury albo renty. Waloryzacja następuje z urzędu, czyli automatycznie.
BARTOSZ MARCZUK
Podstawa prawna
Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
Ustawa z 7 września 2007 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. nr 191, poz. 1368).
Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz.1106 z późn. zm.).