539 zł na osobę w rodzinie będzie wynosiło kryterium dochodowe, od którego będzie zależało otrzymanie świadczenia z tytułu opieki nad niepełnosprawnym. Jego spełnienie będzie jednym z najważniejszych warunków otrzymania nowej formy wsparcia dla osób, które stracą na wprowadzeniu nowych zasad przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego - specjalnego czeku opiekuńczego.
Specjalny zasiłek będzie przysługiwał tym, na których zgodnie z kodeksem rodzinnym ciąży obowiązek alimentacyjny względem osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności lub ze znacznym jej stopniem, wymagającej stałej opieki, w związku z czym opiekun musi zrezygnować z zatrudnienia i wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej.
Zmiany w zasiłkach i świadczeniach w 2013 roku / DGP
Do przyznania specjalnego zasiłku będą brane pod uwagę łącznie dochody rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny niepełnosprawnego jej wymagającego. W przypadku tej pierwszej skład rodziny będzie taki sam, jaki jest uwzględniany przy staraniu się o zasiłki na dzieci (poszerzony jedynie o dziecko powyżej 25 lat, na które przysługuje specjalny zasiłek). Nowelizacja określa z kolei, kto jest zaliczany do rodziny osoby wymagającej opieki.
W odniesieniu do niej możliwe są dwa warianty: gdy niepełnosprawny jest małoletni, oraz gdy jest dorosły. W tym ostatnim przypadku do rodziny oprócz tej osoby należą też jej małżonek, osoba, z którą wspólnie wychowuje dziecko, oraz pozostające na ich utrzymaniu dzieci. Nie będzie do niej zaliczane zaś dziecko mające opiekuna prawnego, takie, które pozostaje w związku małżeńskim, oraz mające ukończone 18 lat i własnego potomka.
Przyjęcie takich zasad oznacza, że gdy o specjalny zasiłek opiekuńczy będzie ubiegać się np. dorosła córka na matkę, będą się liczyły dochód jej męża oraz wysokość emerytury lub renty niepełnosprawnego rodzica i jego małżonka. Ponadto zasady ustalania dochodu rodziny oraz katalog dochodów, które są uwzględniane przy kryterium dochodowym, będą takie same, jak przy składaniu wniosku o zasiłek na dziecko oraz jakie będą obowiązywały od przyszłego roku przy becikowym.
Przepisy zawierają też przesłanki negatywne, których zaistnienie spowoduje, że zasiłek nie będzie przysługiwał. Są one podobne do tych, które będą obowiązywać przy świadczeniu pielęgnacyjnym. Od opiekuna wymaga się, aby nie miał prawa m.in. do emerytury lub renty, nie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z innych tytułów, nie miał orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz nie otrzymywał świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku. Z kolei okolicznością, której wystąpienie po stronie osoby wymagającej opieki spowoduje decyzję odmowną, jest jej przebywanie w placówce zapewniającej całodobową opiekę powyżej 5 dni w tygodniu, umieszczenie w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka oraz gdy inna osoba w rodzinie jest uprawniona do jej pomocy.