Osoba prowadząca działalność gospodarczą, która z działalności podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym lub te ubezpieczenia są dla niej dobrowolne i do nich przystąpiła, jest objęta ubezpieczeniem wypadkowym. Daje to jej prawo do świadczeń z tego ubezpieczenia, gdy przy wykonywaniu działalności gospodarczej ulegnie wypadkowi.

Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej dokonuje w karcie wypadku ZUS. Prowadzący działalność, który uległ wypadkowi, niezwłocznie powinien zawiadomić o tym ZUS. Nie obowiązuje przy tym żaden sformalizowany wniosek. Informacja o zdarzeniu może być przekazana również za pośrednictwem osoby bliskiej, np. współmałżonka.
Zdarzenie zostaje uznane za wypadek przy pracy na podstawie ustalenia jego okoliczności i przyczyn w szczególności przez:
  • zabezpieczenie miejsca wypadku w sposób pozwalający odtworzyć jego okoliczności,
  • dokonanie oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadanie warunków wykonywania pracy i innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,
  • przesłuchanie poszkodowanego jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,
  • przesłuchanie świadków wypadku,
  • zebranie innych dowodów dotyczących wypadku, uznanych za niezbędne.
Stwierdzenie, że zdarzenie nie jest wypadkiem przy pracy, wymaga uzasadnienia i wskazania dowodów stanowiących podstawę takiego stwierdzenia.
ENCYKLOPEDIA PRAWA
  • Wypadek przy pracy - nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
  • Choroba zawodowa - choroba określona w wykazie chorób zawodowych, o którym mowa w art. 237 par. 1 pkt 2 k.p., jeżeli została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy.
Karta wypadku
Po ustaleniu okoliczności oraz przyczyn wypadku jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania informacji o wypadku ZUS sporządza kartę wypadku. Poszkodowany lub uprawniony do odszkodowania jednorazowego członek jego rodziny może zgłosić uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w karcie wypadku.
Ubezpieczonemu, który uległ wypadkowi przy pracy (i podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu), przysługują świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego, bez względu na to, czy przystąpił lub nie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Prawo do świadczeń nie jest również uzależnione od okresu podlegania ubezpieczeniu, tzn. nie ma okresu wyczekiwania jak przy zasiłkach chorobowych z ubezpieczenia chorobowego.
Brak prawa do świadczeń
Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują, jeżeli w dniu wypadku osoba prowadząca działalność ma zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 6,60 zł. Świadczenia te nie przysługują do czasu uregulowania zadłużenia.
Jeżeli spłata zadłużenia nastąpi w terminie sześciu miesięcy od dnia wypadku, świadczenia przysługują za okres wcześniejszy. Warto jednak zaznaczyć, że prawo do niektórych świadczeń przedawnia się, jeżeli zadłużenie nie zostanie uregulowane w ciągu sześciu miesięcy od dnia wypadku lub od dnia złożenia wniosku o przyznanie tych świadczeń z tytułu choroby zawodowej.
Ubezpieczony nie ma prawa do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, jeżeli wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
Prawo do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego dla osób prowadzących działalność gospodarczą jest ustalane i wypłacane przez jednostki terenowe ZUS-u. Odmawia on przyznania świadczeń w przypadku nieuznania w karcie wypadku zdarzenia za wypadek przy pracy. Odmowa następuje w drodze decyzji, od której przysługuje prawo wniesienia odwołania do sądu.
MICHAŁ JAROSIK
gp@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
■ Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.).
■ Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (Dz.U. nr 236, poz.1992).
Wzór zawiadomienia o wypadku / DGP