Jakie prawa i obowiązki mają członkowie otwartych funduszy emerytalnych

Przynależność do otwartych funduszy emerytalnych oznacza nie tylko uprawnienia, ale również pewne obowiązki. Wątpliwości z nimi związane, podczas wczorajszego dyżuru telefonicznego, wyjaśniał Piotr Tański, ekspert z Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego.

Czy obecnie nie trzeba unieważniać umowy z OFE

W 2007 roku spełnię większość warunków wymaganych do przejścia na wcześniejszą emeryturę. Jedyny problem stanowi przystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego. Słyszałam od osób, które były w takiej sytuacji, że można przeprowadzić postępowanie dotyczące unieważnienie umowy z OFE, np. z powodu działania pod wpływem błędu. Czy ja też powinnam postąpić w ten sposób?Nie Obecnie nie jest konieczne przeprowadzanie trudnego i czasochłonnego postępowania mającego na celu unieważnienie umowy zawartej z OFE. Dla osób będących w opisanej w pytaniu sytuacji przewidziano nowe, prostsze rozwiązanie. Obowiązuje ono od 21 lutego i polega na tym, że osoby, które spełniają warunki do przejścia na wcześniejszą emeryturę, z wyjątkiem jedynie tego, który dotyczy nieprzystąpienia do OFE, mogą przy składaniu wniosku o emeryturę jednocześnie złożyć drugi wniosek w sprawie przekazania środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa. Z dniem ustalenia prawa do wcześniejszej emerytury umowa zawarta przez panią z OFE stanie się nieważna z mocy prawa. W takim przypadku ZUS wykreśli wpis o pani członkostwie w OFE i zawiadomi o tym fundusz emerytalny, z którym podpisała pani umowę. PODSTAWA PRAWNA■ Ustawa z dnia 12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 17, poz. 95).

Czy można zmienić OFE po losowaniu

Pod koniec stycznia na skutek losowania zostałem członkiem otwartego funduszu emerytalnego, jednak nie jestem z tego zadowolony. Zastanawiam się, czy w moim przypadku losowanie powinno mieć zastosowanie. Wolałbym należeć do innego OFE. Czy mogę zmienić go na inny?Tak Może pan zmienić OFE, ale musi pan liczyć się z pewnymi kosztami. Jeśli bowiem będzie pan chciał dokonać tej zmiany przed upływem roku, to opłata za zmianę OFE wyniesie 160 zł. Z kolei w przypadku, gdy będzie pan zmieniać fundusz po roku, ale przed upływem dwóch lat, to będzie pan musiał uiścić znacznie niższą opłatę, tzn. 80 zł. Dopiero po dwóch latach opłata za zmianę OFE nie będzie w ogóle potrącana. Odnosząc się do kwestii dotyczącej tego, kto i kiedy może być zapisany do wylosowanego OFE, należy stwierdzić, że zgodnie z przepisami nie później niż w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia społecznego, ubezpieczony jest zobowiązany do zawarcia umowy z otwartym funduszem emerytalnym. W przypadku gdy nie dopełni tego obowiązku, ZUS wzywa go na piśmie do zawarcia umowy z otwartym funduszem emerytalnym w terminie: • do dnia 10 stycznia – jeżeli od daty otrzymania wezwania do dnia losowania jest mniej niż 30 dni, termin ten mija 10 lipca, • do dnia 10 lipca – w przypadku gdy od daty otrzymania wezwania do dnia losowania jest mniej niż 30 dni, termin ten mija 10 stycznia. Jeżeli i w tych terminach ubezpieczony nie dopełni obowiązku zawarcia umowy, ZUS wyznacza OFE w drodze losowania, które jest przeprowadzane w ostatnim dniu roboczym stycznia lub lipca. Następnie przekazuje na rachunek ubezpieczonego w wylosowanym OFE nominalną wartość składek, podlegających odprowadzeniu do funduszu, w terminie 15 dni roboczych, liczonym od następnego dnia roboczego po dniu przeprowadzenia losowania. Po otrzymaniu zawiadomienia z ZUS i podstawowych danych osobowych członka, OFE niezwłocznie potwierdza członkowi na piśmie warunki członkostwa, informując go jednocześnie o przysługującym mu prawie wskazania osób uprawnionych do dziedziczenia po nim środków zgromadzonych na koncie w OFE i skutkach nieskorzystania z tego prawa. Poza tym wzywa członka do niezwłocznego dopełnienia obowiązku dotyczącego powiadamiania o małżeńskich stosunkach majątkowych. Jednocześnie OFE powinien poinformować o konsekwencjach niewywiązania się z tego obowiązku. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 39 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74). ■ Par. 4-9 rozporządzenia z dnia 23 lutego 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych losowania otwartych funduszy emerytalnych dla ubezpieczonych, którzy nie dopełnili obowiązku zawarcia umów z funduszami (Dz.U. nr 15, poz. 190 z późn. zm.). ■ Art. 81 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. nr 159, poz. 1667 z późn. zm.).

Czy można wskazać innych spadkobierców

Przy podpisywaniu umowy z OFE podałem jako moich spadkobierców brata i siostrę. Jednak moja sytuacja życiowa zmieniła się i mam teraz dziecko (nie mam ślubu z jego matką). Chciałbym, aby to ono dziedziczyło po mnie pieniądze zgromadzone w OFE. Czy mogę zmienić swoją dyspozycję określoną przy zawieraniu umowy z OFE?Tak Może pan zmienić swoje wcześniejsze dyspozycje dotyczące osób dziedziczących pana środki zgromadzone na koncie w OFE. Zawierając umowę z otwartym funduszem, osoba występująca z wnioskiem o przyjęcie do funduszu może wskazać imiennie jedną lub więcej osób fizycznych, na których rzecz ma nastąpić, po jej śmierci, wypłata środków niewykorzystanych na wypłatę emerytury. W takim przypadku należy podać dane personalne wskazanych osób. Nie jest zatem wystarczające ogólne określenie, że osobami uprawnionymi do odziedziczenia środków zgromadzonych na koncie w OFE mają być wszystkie dzieci lub wnuki bez podania ich danych. Członek otwartego funduszu może w każdym czasie zmienić poprzednią dyspozycję, wskazując inne osoby fizyczne uprawnione do otrzymania środków po jego śmierci zamiast lub oprócz osób wcześniej wskazanych, jak również oznaczając w inny sposób udział wskazanych osób w tych środkach, albo odwołać poprzednią dyspozycję, nie wskazując w ogóle żadnych innych osób uprawnionych do dziedziczenia. Wskazanie osoby uprawnionej do otrzymania środków po śmierci członka staje się bezskuteczne, jeżeli osoba ta zmarła przed śmiercią członka. W takim przypadku udział, który był przeznaczony dla zmarłego, przypada w równych częściach pozostałym osobom wskazanym, chyba że członek zadysponuje tym udziałem w inny sposób. Tak więc nie ulega wątpliwości, że, jak każdy członek OFE, ma pan dużą swobodę w zakresie decydowania o tym, kto i w jakiej części ma dziedziczyć po panu pieniądze zgromadzone na koncie w OFE. W związku z tym może pan odwołać swoją dyspozycję dotyczącą wskazania jako spadkobierców pana brata i siostrę, a następnie podać, że osobą uprawnioną do dziedziczenia ma być pana dziecko. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 82 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. nr 159, poz. 1667 z późn. zm.).

Czy należy powiadomić OFE o intercyzie

Ostatnio postanowiliśmy z mężem zawrzeć małżeńską umowę majątkową (w formie aktu notarialnego). Czy powinniśmy powiadomić o tym fakcie otwarte fundusze emerytalne, z którymi mamy podpisane umowy?Tak Zawierając umowę z otwartym funduszem, osoba występująca z wnioskiem o przyjęcie do funduszu jest zobowiązana złożyć pisemne oświadczenie o stosunkach majątkowych istniejących między nią a jej małżonkiem, a jeżeli między małżonkami nie istnieje wspólność ustawowa – udokumentować także sposób uregulowania tych stosunków. Tego rodzaju obowiązek ciąży także na członku otwartego funduszu, który zawarł związek małżeński po zawarciu umowy z funduszem. Co więcej, członek otwartego funduszu jest obowiązany zawiadomić fundusz na piśmie o każdorazowej zmianie w stosunku do treści oświadczenia dotyczącego małżeńskich stosunków majątkowych, o ile zmiana taka obejmuje środki zgromadzone na jego rachunku. Do zawiadomienia należy dołączyć dowód takiej zmiany. W przypadku gdy ten obowiązek nie zostanie dopełniony, przyjmuje się odpowiednio, że między małżonkami istnieje wspólność ustawowa albo że małżeńskie stosunki majątkowe uregulowane są zgodnie z treścią umowy zawartej z otwartym funduszem lub ostatnim zawiadomieniem. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 83 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. nr 159, poz. 1667 z późn. zm.).

Czy trzeba zgłosić zmianę adresu zamieszkania

Na początku stycznia kupiłam nowe mieszkanie i się do niego przeprowadziłam. Wkrótce zamelduję się w nowym miejscu zamieszkania. Zamierzam zgłosić zmianę adresu pracodawcy. Czy oprócz tego powinnam dokonać odrębnego zgłoszenia zmiany adresu także w otwartym funduszu emerytalnym, do którego należę?Tak Nie wystarczy zgłoszenie zmiany miejsca zamieszkania w zakładzie pracy. Trzeba jeszcze dokonać stosownego zgłoszenia w otwartym funduszu emerytalnym. Ma to bardzo duże znaczenie, ponieważ może dojść do rozbieżności pomiędzy danymi posiadanymi przez pracodawcę, ZUS i OFE. W rezultacie mogą pojawić się wątpliwości co do identyfikacji pani jako osoby ubezpieczonej, a to z kolei może za sobą pociągnąć kłopoty z przekazywaniem składek na pani konto w OFE. Należy przy tym zaznaczyć, że gdyby doszło do opóźnień w przekazywaniu składek, których przyczyną będzie niepowiadomienie OFE o zmianie adresu zamieszkania, nie będą przysługiwały pani odsetki za nieterminowe przekazywanie składek do OFE. Zgodnie bowiem z treścią obowiązującego w tym zakresie przepisu, brak możliwości zidentyfikowania wpłaty nie obciąża ZUS. Poza tym dokonanie korekty adresu zamieszkania w OFE jest istotne ze względu na prawidłowe docieranie informacji o stanie konta. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 47 ust. 7 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74).

Czy ZUS powinien zapłacić odsetki ustawowe

Zauważyłem, że ZUS ma opóźnienia w przekazywaniu moich składek do otwartego funduszu emerytalnego. W jakiej sytuacji mogę domagać się naliczenia odsetek? Czy ich wysokość odpowiada aktualnie obowiązującej stopie odsetek ustawowych?Nie W przypadku gdy mają miejsce opóźnienia w przekazywaniu składek do otwartego funduszu emerytalnego, owszem, należą się odsetki, ale obecnie nie są to odsetki ustawowe. W każdym razie ich wysokość jest znacznie niższa od odsetek ustawowych. Przekazanie składki do otwartego funduszu emerytalnego przez ZUS powinno nastąpić niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 15 dni roboczych, licząc od otrzymania składki opłaconej przy użyciu dokumentów płatniczych, raportów miesięcznych i deklaracji. Jeżeli nie nastąpiło przekazanie składki do otwartego funduszu emerytalnego z przyczyn leżących po stronie ZUS, to można domagać się odsetek liczonych według zmiennej stopy procentowej, obowiązującej dla kolejnych trzymiesięcznych okresów, rozpoczynających się pierwszego dnia każdego kwartału kalendarzowego. Ich wysokość jest ustalana w oparciu o rentowność 52-tygodniowych bonów skarbowych. Do obliczania tych odsetek przyjmuje się, że rok wynosi 365 dni. Od 1 stycznia 2007 r. do 31 marca 2007 r. wynoszą one 4,32 proc. w stosunku rocznym. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 47 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74).