Ubieganie się o emeryturę oznacza załatwianie wielu formalności. Dla niektórych osób jest to źródłem licznych problemów. Na pytania z nimi związane, w czasie wczorajszego dyżuru telefonicznego, odpowiadał Józef Solich, ekspert ds. emerytur.

Czy trzeba udowodnić zarobki ze wszystkich lat pracy

Mam kłopoty ze zgromadzeniem dokumentów potwierdzających moje zarobki z dwóch pierwszych lat pracy. Czy rzeczywiście jest to konieczne, skoro przepracowałem 45 lat i w przypadku 43 lat mam udokumentowane otrzymywane wynagrodzenia?Nie W takim przypadku nie musi pan martwić się z powodu braku wszystkich dokumentów potwierdzających wysokość otrzymywanych zarobków. Można bowiem wskazać zarobki z okresu dziesięciu kolejnych lat kalendarzowych wybranych z dwudziestolecia poprzedzającego rok zgłoszenia wniosku. W przypadku gdy z wnioskiem będzie pan występować w 2007 roku mogą to być zarobki z dziesięciu kolejnych lat na przestrzeni lat 1987–2006. W przypadku gdy chciałby pan, aby pan emerytura była obliczona na podstawie wynagrodzeń uzyskiwanych przed 1987 r., to trzeba wskazać zarobki z wybranych 20 lat z okresu poprzedzającego rok zgłoszenia wniosku o emeryturę. Nie muszą to być kolejne lata kalendarzowe. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 117 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Czy zakład pracy ma wystawić zaświadczenie

Pracowałam kiedyś w zakładzie pracy, w którym pracodawca wpisał mi dane dotyczące zatrudnienia i otrzymywanego w nim wynagrodzenia do książeczki ubezpieczeniowej. Czy ten pracodawca powinien wystawić zaświadczenie na podstawie tych wpisów? Kiedy byłam w tej sprawie w jego księgowości, powiedziano mi, że same wpisy wystarczą.Nie Pani były pracodawca ma rację, twierdząc, że nie musi wystawiać dodatkowego zaświadczenia. Z obowiązujących przepisów wynika, że jest możliwe dokumentowanie wynagrodzeń na podstawie wpisów znajdujących się w książeczce ubezpieczeniowej, jeśli jest w nich określona data rozpoczęcia i zakończenia pracy, rodzaj wykonywanej pracy, kwota wypłacanego wynagrodzenia, rok, w którym to wynagrodzenie zostało uzyskane. Poza tym istotne jest, by taki wpis był potwierdzony pieczątką zakładu pracy, podpisem oraz pieczątką pracodawcy lub upoważnionego pracownika, a także podpisem oraz pieczątką służbową kierownika komórki finansowej lub upoważnionego pracownika. W przypadku gdy w legitymacji ubezpieczeniowej nie ma pieczątki imiennej osoby wpisującej wynagrodzenie, nie spowoduje to obniżenia wartości wpisu, jeśli tylko nie ma wątpliwości co do tego, że całość dokumentu oraz dokonane w nim wpisy są autentyczne. W sytuacji gdy legitymacja ubezpieczeniowa zawiera taki pełnowartościowy wpis, pracodawca nie musi wystawiać zaświadczenia sporządzonego na jego podstawie. Takie wpisy w książeczce ubezpieczeniowej stanowią bowiem środek dowodowy. PODSTAWA PRAWNA■ Załącznik nr 1 do rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 16 maja 1991 r. w sprawie wzoru i trybu wystawiania legitymacji ubezpieczeniowych (Dz.U. nr 51, poz. 223). ■ Art. 117 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Czy termin liczy się od złożenia wniosku

Trzy miesiące temu złożyłam wniosek o przyznanie emerytury. ZUS zwleka z wydaniem decyzji. Od złożenie wniosku upłynęło już zdecydowanie więcej niż 30 dni, o których mowa w przepisach. ZUS ciągle upomina się o jakieś dokumenty i nie wydaje decyzji. Czy ZUS narusza przepisy, przekraczając ten termin?Nie Trzydziestodniowy termin nie jest liczony od złożenia wniosku, lecz od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji w sprawie emerytury. W związku z tym, warto razem z wnioskiem przedstawić ZUS komplet dokumentów pozwalających na szybkie i jednoznaczne ustalenie prawa do emerytury i jej wysokości. W przeciwnym razie wydanie decyzji w tej sprawie będzie oddalone w czasie i nie można mieć o to pretensji do ZUS, który musi przestrzegać przepisów nakładających na niego obowiązek dokładnego zbadania okoliczności, które mają wpływ na prawo do emerytury i jej wysokość. Jeżeli na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie jest możliwe ustalenie prawa lub wysokości emerytury, za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności uważa się datę końcową dodatkowego terminu do przedstawienia niezbędnych dowodów, wyznaczonego przez organ rentowy, albo datę przedstawienia tych dowodów. Z kolei w przypadku ustalenia prawa do emerytury lub jej wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 118 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Czy można zrezygnować z pośrednictwa pracodawcy

Wkrótce ukończę 60 lat, dlatego zamierzam przejść na emeryturę. Mój pracodawca ociąga się z przygotowaniem dokumentów do ich złożenia w ZUS. Obawiam, że nie zrobi tego w określonym w przepisach terminie. Czy mogę zrezygnować z pośrednictwa pracodawcy i sama złożyć wniosek o emeryturę?Tak Pracodawcy są zobowiązani są do współdziałania z pracownikiem w gromadzeniu dokumentacji niezbędnej do przyznania emerytury. Mają też obowiązek wydawania pracownikowi lub organowi rentowemu zaświadczeń niezbędnych do ustalenia prawa do niej i jej wysokości. Poza tym przepisy zobowiązują pracodawcę do przygotowania wniosku o emeryturę i przedłożenia go za zgodą pracownika organowi rentowemu nie później niż na 30 dni przed zamierzonym terminem przejścia pracownika na emeryturę. Jednak korzystanie z pośrednictwa pracodawcy nie jest obowiązkowe. W związku z tym może pani samodzielnie przygotować wniosek oraz inne dokumenty, i złożyć je w ZUS. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 125 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Czy zawsze trzeba składać wniosek

Od kilku lat otrzymuję świadczenie przedemerytalne. Za sześć miesięcy ukończę 60 lat. Czy muszę składać wniosek o przyznanie emerytury?Nie Wprawdzie zasadą jest, że postępowanie w sprawach świadczeń emerytalnych wszczyna się na podstawie wniosku osoby zainteresowanej, jednak od tej reguły są określone w przepisach wyjątki. Jeden z nich dotyczy sytuacji, w jakiej się pani znajduje. Otóż postępowanie o emeryturę wszczyna się z urzędu, jeżeli wiek emerytalny dla uprawnionych do świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego wynosi 60 lat dla kobiet albo 65 lat dla mężczyzn. Jak pani sama stwierdziła, otrzymuje pani świadczenie przedemerytalne. Wkrótce ukończy pani powszechny wiek emerytalny, który dla kobiet wynosi 60 lat, z tego powodu będzie pani mogła otrzymywać emeryturę. Postępowanie w sprawie ustalenia prawa do niej i określenie jej wysokości zostanie wszczęte z urzędu, dlatego nie jest potrzebny pani wniosek. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 116 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Czy nie można zeznaniami świadków udowodnić zarobków

Mam kłopoty ze zgromadzeniem dokumentów dotyczących udowodnienia okresów zatrudnienia oraz wysokości wynagrodzenia otrzymywanego w zakładzie pracy, który już nie istnieje. W archiwum też ich nie ma. ZUS stwierdził, że mogę powołać świadków, ale tylko w zakresie udowadniania okresów zatrudnienia. Nie pozwala mi wykazać w ten sposób wysokości zarobków otrzymywanych u tego pracodawcy. Czy ZUS ma rację?Tak Stanowisko ZUS jest zgodne z przepisami. Niestety, wysokości wynagrodzenia, które ma stanowić podstawę wymiaru emerytury (czy też kapitału początkowego), nie można udowadniać zeznaniami świadków. Tak więc powołanie świadków i ich zeznania nie pomogą pani w tej trudnej sytuacji. Z zeznań świadków można jednak korzystać przy potwierdzaniu okresów zatrudnienia. Ten dowód stosuje się w przypadku, gdy nie ma możliwości udowodnienia okresu zatrudnienie pisemnymi dowodami. Osoba, która chce skorzystać z tego rozwiązania, w pierwszej kolejności powinna złożyć oświadczenie o tym, że nie ma odpowiednich dokumentów oraz o przyczynach, ze względu na które nie jest w stanie ich uzyskać i przedstawić ZUS. Później osoba ubiegająca się o przyznanie emerytury powinna wskazać dwóch świadków, którzy będą w stanie zeznać, jaką pracę wykonywała (rodzaj pracy, zajmowane stanowisko). Świadkowie będą pytani również o to, w jakim okresie ta praca była wykonywana, czy była to praca o charakterze stałym, w jakim wymiarze czasu pracy. Oprócz tego ZUS będzie chciał ustalić, czy w okresie tego zatrudnienia osoba zainteresowana otrzymaniem emerytury była ubezpieczona. Trzeba się liczyć z tym, że powołany świadek będzie musiał wykazać, w jakich okresach pracował z osobą, której dotyczą jego zeznania. Należy jednocześnie zaznaczyć, że dowody z zeznań świadków mogą być przeprowadzane tylko w odniesieniu do określonych okresów zatrudnienia przypadających przed 15 listopada 1991 r. PODSTAWA PRAWNA■ Art. 117 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).