Zadaniowy czas pracy można stosować tam, gdzie rodzaj, organizacja lub miejsce pracy uzasadniają rozliczanie pracownika z efektów pracy mierzonych wykonaniem konkretnych zadań.
Zadaniowy czas pracy jest jednym z systemów czasu pracy polegającym na rozliczaniu pracownika z wykonania przydzielonych mu zadań. Stanowi on rozwiązanie odmienne od klasycznych systemów czasu pracy, charakteryzujące się bardziej płynnym czasem pracy dla pracownika, który z reguły może rozpoczynać ją i kończyć według swobodnie ustalonych ram czasowych.
Kiedy można go zastosować
W kodeksie pracy poświęcono temu systemowi tylko jeden artykuł. System zadaniowego czasu pracy, zwany też nienormowanym, został uregulowany w art. 140 k.p., który wprowadza szczególne rozwiązanie w ogólnych zasadach kształtowania czasu pracy. Najczęściej zadaniowy czas pracy stosowany jest wobec pracowników zajmujących samodzielne albo kierownicze stanowiska pracy. Nie ma przeciwwskazań w stosowaniu go wobec innych pracowników. Dlatego też nienormowany czas pracy może dotyczyć także pracowników, nad którymi pracodawca nie sprawuje bezpośredniej kontroli, np. inkasentów, przedstawicieli handlowych, korespondentów czy kierowców. Zadaniowy czas pracy wprowadza się, gdy n jest utrudnione lub niemożliwe precyzyjne określenie momentu rozpoczynania i zakończenia pracy n niemożliwa jest kontrola czasu pracy n praca może być wykonywana poza normalnym rytmem funkcjonowania zakładu pracy n wykonanie pracy zależy od zmiennych, trudnych do przewidzenia okoliczności n zapotrzebowanie na pracę jest zmienne n decydującym czynnikiem dla wykonania pracy jest indywidualne zaangażowanie pracownika, a nie fakt jego uczestnictwa w pracy zespołowej n nie ma potrzeby ustalania granic czasowych przebywania pracownika na terenie zakładu pracy.
W układzie lub regulaminie
Zadaniowy czas pracy powinien być stosowany tam, gdzie nie ma potrzeby ustalania sztywnych granic czasowych przebywania pracownika na terenie zakładu, a z uwagi na rodzaj powierzonej mu pracy uzasadnione jest, by sam określał, w jakim czasie będzie realizować zadania (przykład).
PRZYKŁAD Poza siedzibą pracodawcy Pracownik zatrudniony jest na stanowisku przedstawiciela handlowego. Do jego zadań należy przygotowanie ofert dla kontrahentów i zebranie od nich zamówień. Ponieważ znaczna część obowiązków ma być wykonywana przez pracownika poza siedzibą pracodawcy, jego czas pracy został określony zadaniowo poprzez wskazanie, że ma on w każdym miesiącu pozyskać określoną liczbę zamówień z ustalonego terenu.
O tym, w jakiej formie można wprowadzić zadaniowy system czasu pracy, rozstrzyga art. 150 par. 1 k.p. Stwierdza on bowiem, że systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy. Dla pracodawców, którzy nie są objęci układem zbiorowym pracy lub nie są obowiązani do ustalenia regulaminu pracy, została przewidziana inna forma informowania pracowników. W takiej sytuacji informacje w tym zakresie pracodawca powinien przekazać w formie obwieszczenia. Powyższe zasady dotyczą także zadaniowego czasu pracy, który zasadniczo powinien być wprowadzony w regulacjach zakładowych albo w obwieszczeniu o czasie pracy. Przyjmuje się jednak jako dopuszczalne umieszczenie zapisu o zadaniowym czasie pracy także w umowie o pracę. Musi obok takiego zapisu określić także wymiar czasu pracy, w jakim ma być zatrudniony pracownik. W zakresie zadaniowego czasu pracy najistotniejszą kwestią jest prawidłowe ustalenie wymiaru zadań przydzielanych pracownikowi. Od tego bowiem zależy, czy mimo zastosowania omawianego systemu pracodawca nie będzie zmuszony płacić wynagrodzenia za nadgodziny. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy pracodawca ustali zbyt rozległy zakres zadań, których wykonanie w ramach ustawowych norm czasu pracy nie będzie możliwe.
Zakres przydzielonych zadań
Ustalenie wymiaru zadań wymaga porozumienia z pracownikiem. Oznacza to, że pracodawca powinien zyskać akceptację pracownika, a ponadto uwzględnić wymiar czasu pracy wynikający z norm w art. 129 k.p. Przepis ten ustala z kolei czas pracy jako nieprzekraczający ośmiu godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym czterech miesięcy. Przy zadaniowym czasie pracy pracownik korzysta z dużej swobody organizowania pracy, a rozkład czasu pracy jest ustalany bezpośrednio przez niego. Konsekwencją tego jest brak obowiązku prowadzenia ewidencji godzin pracy (art. 149 par. 2 k.p.). Choć omawiany system nie obliguje pracodawcy do ewidencjonowania czasu pracy, to jednak nie zwalnia z powinności przestrzegania kodeksowych norm. Nie wyłącza także prawa do wynagrodzenia za nadgodziny.