Zasiłek macierzyński zawsze jest finansowany ze środków ZUS. Dzieje się tak zarówno w przypadku, kiedy wypłaca go Zakład, jak i gdy obowiązek ten ciąży na pracodawcy. Przed wypłaceniem zasiłku pracodawcy powinni zgromadzić potrzebne dokumenty.

Pracownica może wystąpić z wnioskiem o urlop i zasiłek macierzyński już na dwa tygodnie przed przewidywaną datą porodu. O skorzystaniu z tej możliwości decyduje wyłącznie pracownica. Pracodawca nie może skierować jej na urlop macierzyński uznając, że pracownica nie może już efektywnie wykonywać swoich obowiązków. W przypadku wystąpienia z wnioskiem o urlop i zasiłek macierzyński przed porodem pracownica powinna dostarczyć swojemu pracodawcy: • wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego – nie ma obowiązku wystąpienia z takim wnioskiem na piśmie – przyjęcie tej formy jest wygodne dla obu stron. Pracodawca ma dokument, że zgodnie z wolą pracownicy udzielił jej urlopu, pracownica – ma potwierdzenie swojej prośby, • zaświadczenie lekarza o przewidywanej dacie porodu – to dokument, który wystawia z reguły lekarz, który opiekował się pracownicą przez cały poród. Na podstawie posiadanej dokumentacji lekarz może stwierdzić w przybliżeniu kiedy nastąpi poród. Pracodawca nie może przy tym wymagać od pracownicy, żeby zaświadczenie wystawił wskazany przez niego lekarz, np. tylko ten, z opieki którego korzystają pracownicy zakładu.

Zwolnienie czy zasiłek

Pracownice często przed porodem korzystają ze zwolnień lekarskich. Jest to związane ze stanem zdrowia albo np. badaniami, które muszą wykonywać. W takim przypadku za okres zwolnienia pracownicy przysługuje zasiłek chorobowy w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru. Pracodawca nie może wymagać od pracownicy, żeby rozpoczęła urlop macierzyński na dwa tygodnie przed porodem. Jest to wyłącznie uprawnienie pracownicy, z którego może, ale nie musi ona korzystać. Pracodawca nie może również żądać od pracownicy w ciąży, żeby przed porodem skorzystała z urlopu wypoczynkowego np. na kilka dni przed planowaną datą porodu. Natomiast wniosek o wykorzystanie urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego wiąże pracodawcę, tzn. pracodawca nie może odmówić w tym przypadku udzielenia urlopu wypoczynkowego.

Zasiłek po porodzie

Jeżeli pracownica przed porodem była na zwolnieniu lekarskim i w trakcie tego zwolnienia urodziła dziecko, to poród przerywa zwolnienie lekarskie. W tym przypadku pracownica nabywa prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego od dnia porodu. Tak samo jest w przypadku innej nieobecności w pracy np. z powodu przebywania na świadczeniu rehabilitacyjnym. Jeżeli pracownica przed porodem nie korzystała z urlopu macierzyńskiego, to prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego nabywa w dniu porodu. Pracodawca zwykle udziela urlopu macierzyńskiego na podstawie informacji np. ze szpitala o urodzeniu dziecka przez pracownicę. Taka informacja nie jest jednak podstawą wypłaty zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek macierzyński od dnia porodu wypłaca się na podstawie: • skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka. Wystarczy, że pracodawca w aktach zasiłkowych pozostawi uwierzytelnioną kopię aktu urodzenia, potwierdzoną np. przez uprawnionego pracownika, • oświadczenia pracownicy o urodzeniu pierwszego lub kolejnego dziecka. Z oświadczenia powinno również wynikać, czy był to poród mnogi. Informacje te mają wypływ na wymiar urlopu i zasiłku macierzyńskiego.

Liczba ubezpieczonych

O tym, czy zasiłki w zakładzie pracy będą wypłacane przez pracodawcę czy ZUS decyduje liczba osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na dzień 30 listopada poprzedniego roku. Obowiązek ustalania prawa i wypłacania zasiłków z ubezpieczenia chorobowego w 2007 roku mają ci pracodawcy, którzy 30 listopada 2006 r. zgłaszali do ubezpieczenia co najmniej 21 osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu (przykład).

PRZYKŁAD: USTALENIE LICZBY UBEZPIECZONYCH Pracodawca 30 listopada 2006 r. zatrudniał 15 pracowników i 8 zleceniobiorców, którzy nie zostali zgłoszeniu do ubezpieczenia chorobowego. Pracodawca ten nie jest uprawniony do wypłacania zasiłków w 2007 roku, ponieważ do ubezpieczenia chorobowego zgłaszał 15 osób.

Wypłata przez ZUS

Jeżeli pracodawca nie jest uprawniony do wypłacania zasiłków z ubezpieczenia chorobowego, to dokumentację pracownicy niezwłocznie powinien przekazać do ZUS. Do dokumentów pracodawca dołącza zaświadczenie o okresie udzielonego pracownicy urlopu macierzyńskiego oraz zaświadczenie płatnika składek ZUS Z-3 o okresach niezdolności do pracy, okresie ubezpieczenia oraz wysokości uzyskanego wynagrodzenia. Informację na temat wymiaru udzielonego urlopu macierzyńskiego pracodawca może również zawrzeć w pkt 15: Uwagi ZUS Z-3.

Zasiłek dla ojca dziecka

Prawo do zasiłku macierzyńskiego po spełnieniu określonych warunków przysługuje również ojcu dziecka. Pracodawca jest zobowiązany udzielić urlopu macierzyńskiego pracownikowi – ojcu dziecka, który zwróci się z takim wnioskiem. Pracownik nabywa prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego na dziecko, jeżeli matka dziecka wykorzysta 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. W tym przypadku na pisemny wniosek matki dziecka zostanie skrócony dla niej okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego. Pozostałą część niewykorzystanego urlopu i zasiłku macierzyńskiego przypadającą bezpośrednio po urlopie matki dziecka może wykorzystać jego ojciec, jeżeli przystąpił do ubezpieczenia chorobowego. Wniosek o skrócenie urlopu macierzyńskiego pracownica powinna złożyć pracodawcy co najmniej na siedem dni przed powrotem do pracy. Pracownica do wniosku o skrócenie okresu urlopu i zasiłku macierzyńskiego dołącza zaświadczenie pracodawcy, który zatrudnia ojca dziecka, potwierdzające datę rozpoczęcia przez niego urlopu macierzyńskiego albo oświadczenie o zaprzestaniu działalności, jeżeli podlega ubezpieczeniu chorobowemu z innego tytułu niż umowa o pracę.

Dłuższy macierzyński

W związku z wejściem w życie nowelizacji kodeksu pracy i ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego trwa okres przejściowy. Znowelizowane przepisy wydłużyły wymiar urlopu i zasiłku macierzyńskiego o dwa tygodnie. Pracodawcy mają obowiązek udzielić urlopu i zasiłku macierzyńskiego dłuższego o dwa tygodnie bez składania dodatkowego wniosku przez pracownicę. Większy wymiar przysługuje z mocy ustawy.

WZÓR OŚWIADCZENIE PRACODAWCY

Jarosław, 12 lutego 2007 r.

Hurtownia Spożywcza Maks ul. Zbożowa 10 37-500 Jarosław Udzielam urlopu macierzyńskiego pracownicy pani Małgorzacie Kubackiej w związku z urodzeniem trzeciego dziecka w dniu 31 stycznia 2007 r. od dnia porodu do 19 czerwca 2007 r. w wymiarze 20 tygodni.

Grażyna Białkowska prezes