Kolejna nowelizacja ustawy o ZFŚS, wprowadzona przez ustawę z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. nr 45, poz. 235), umożliwiła pracodawcom dokonywanie nowych odpisów na fundusz. Z dniem wejścia w życie ww. ustawy, tj. od 4 kwietnia 2011 r., uległa zmianie definicja działalności socjalnej.
Obecnie przez działalność socjalną należy rozumieć usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.
Natomiast przez zakładowe obiekty socjalne należy rozumieć ośrodki wczasowe i kolonijne, domy wypoczynkowe, sanatoria, ogrody działkowe, obiekty sportowo-rekreacyjne, żłobki, kluby dziecięce i przedszkola oraz obiekty służące działalności kulturalnej.
Zwiększenie odpisu na ZFŚS
Wysokość odpisu podstawowego na fundusz na jednego pracownika wynosi w 2012 r.
– 1093, 93 zł. Po nowelizacji pracodawca, który przeznaczy kwotę odpowiadającą 7,5 punktu procentowego z odpisu podstawowego na założenie żłobka lub klubu dziecięcego, będzie mógł zwiększyć o 7,5 proc. odpis podstawowy na fundusz. Warunkiem dokonania zwiększenia jest przeznaczenie przez pracodawcę całości zwiększenia na prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego. Wpłacone odpisy na ZFŚS stanowią koszt uzyskania przychodu.
Dofinansowanie dla pracowników
Po zmianach pracownicy, których dzieci uczęszczają do żłobków, klubów dziecięcych lub przedszkoli, mogą ubiegać się o dofinansowanie związanych z tym opłat ze środków ZFŚS.
Nie oznacza to jednak, że każdy pracodawca, u którego funkcjonuje ZFŚS, ma obowiązek utworzenia przyzakładowego żłobka, klubu dziecięcego lub przedszkola czy też dofinansowania czesnego za przedszkole dziecka pracownika. Jest to uprawnienie, z którego pracodawca może, ale nie musi skorzystać. Zasady gospodarowania środkami ZFŚS, w tym przeznaczania ich na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej, określa regulamin funduszu. Treść regulaminu i każdą jego zmianę pracodawca ma obowiązek uzgodnić z zakładową organizacją związkową, a jeżeli u pracodawcy nie działają związki zawodowe, z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. Jeżeli więc pracodawca i związki zawodowe lub przedstawiciel pracowników postanowią skorzystać z możliwości wprowadzonej nowelizacją i rozszerzyć zakres działalności socjalnej o nowe formy pomocy, to konieczne będzie dokonanie odpowiednich zmian w regulaminie funduszu.
Pomoc z ZFŚS powinna być przyznawana według kryterium socjalnego, tj. przy uwzględnieniu sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby ubiegającej się o świadczenie. Wysokość ewentualnych dopłat przyznanych pracownikom, których dzieci przebywają w żłobkach, klubach dziecięcych lub przedszkolach, powinna więc być zróżnicowana i dostosowania do ich indywidualnej sytuacji.
Do zadań żłobka i klubu dziecięcego należy w szczególności: zapewnienie dziecku opieki w warunkach bytowych zbliżonych do warunków domowych, zagwarantowanie dziecku właściwej opieki pielęgnacyjnej oraz edukacyjnej przez prowadzenie zajęć zabawowych z elementami edukacji, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb dziecka, prowadzenie zajęć opiekuńczo-wychowawczych i edukacyjnych, uwzględniających rozwój psychomotoryczny dziecka, właściwych do jego wieku.
Zwolnienie podatkowe
Odpisy i zwiększenia odpisów na ZFŚS są kosztami uzyskania przychodów pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały faktycznie wpłacone na rachunek ZFŚS.
Przedmiotowa ustawa wprowadziła również zmiany w ustawie o PIT. Świadczenia otrzymane z ZFŚS związane z pobytem dzieci osób uprawnionych do tych świadczeń w żłobkach lub klubach dziecięcych nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Od świadczeń socjalnych finansowanych z ZFŚS nie są odprowadzane również składki na ubezpieczenia społeczne.
Fragment regulaminu
„(…)
§ 2. Działalność socjalna z zakładowego z funduszu świadczeń socjalnych obejmuje:
- współfinansowanie różnych form wypoczynku,
- współfinansowanie usług kulturalno-oświatowych i sportowo-rekreacyjnych,
- współfinansowanie opłat za pobyt dzieci osób uprawnionych w żłobku, klubie dziecięcym i przedszkolu lub innej placówce wychowania przedszkolnego,
- udzielanie pomocy materialnej: rzeczowej lub finansowej,
- udzielanie zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe, (…)
§ 3. Dofinansowanie opłat za pobyt dzieci osób uprawnionych w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu lub innej placówce wychowania przedszkolnego przysługuje w wysokości:
- 40 proc. opłat łącznych, jeśli dochód na jednego członka rodziny jest niższy niż połowa minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym,
- 30 proc. opłat łącznych, jeśli dochód na jednego członka rodziny wynosi co najmniej połowę minimalnego wynagrodzenia, ale jest niższy niż równowartość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym,
- 25 proc. opłat łącznych, jeśli dochód na jednego członka rodziny wynosi co najmniej równowartość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym, ale jest niższy niż 150 proc. tego wynagrodzenia.
Wypłaty do dofinansowania dokonuje się w każdym miesiącu kalendarzowym, po przedłożeniu do wglądu potwierdzenia wpłaty na rzecz placówki i na podstawie kwoty wskazanej w tym potwierdzeniu. (…)”.