Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez aktualnego zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do jej wykonywania, jest również zobligowany kontrolować stan zdrowia pracownika w trakcie zatrudnienia.

Czy potrzebne są badania dla byłego pracownika

Zamierzamy zatrudnić pracownika, który wcześniej przez dwa lata pracował w naszej firmie. Rok temu wskutek problemów finansowych rozwiązano z nim umowę o pracę, a obecnie ma on możliwość powrotu na to samo stanowisko. Czy byłego pracownika trzeba kierować na badania wstępne?

TAK Jedną z podstawowych powinności pracodawcy w zakresie profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników jest przeprowadzanie obowiązkowych badań lekarskich, których celem jest dokonanie weryfikacji, czy pracownik może wykonywać pracę na danym stanowisku i w określonych warunkach bez uszczerbku dla zdrowia. Wiedzę na ten temat pracodawca musi posiadać już w momencie zatrudnienia pracownika. Stąd też przed przystąpieniem do pracy każdy pracownik musi okazać zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania określonej pracy. Dotyczy to także pracownika, który po przerwie wraca do tego samego pracodawcy. W czasie, kiedy nie wykonywał on pracy u tego pracodawcy, mogły bowiem zmienić się warunki pracy lub mógł pogorszyć się stan zdrowia pracownika. Z obowiązku przeprowadzenia wstępnych badań lekarskich pracodawca byłby zwolniony tylko wówczas, gdyby dotyczyło to osoby, która przyjmowana jest ponownie do pracy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą. PODSTAWA PRAWNA• Art. 229 par. 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Czy pracodawca może nie skierować na badania wstępne

Pracownik, z którym zamierzam zawrzeć umowę o pracę, przedstawił zaświadczenie stwierdzające przeprowadzenie specjalistycznych badań lekarskich do podjęcia pracy w charakterze kierowcy. Czy posiadane przez pracownika świadectwo kwalifikacyjne, stwierdzające prawo wykonywania określonego zawodu, zwalnia mnie z obowiązku skierowania go na wstępne badania lekarskie?

NIE Pracodawcę wiąże zakaz dopuszczenia pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Nie budzi wątpliwości, że zakaz ten dotyczy pracownika, który nie okaże stosownego zaświadczenia lekarskiego. Inaczej wygląda sytuacja, gdy osoba ubiegająca się o zatrudnienie poddała się innym badaniom, nawet o szerszym zakresie od badań profilaktycznych, i legitymuje się zaświadczeniem dopuszczającym do wykonywania określonego zawodu. Z przepisów dotyczących profilaktycznych badań lekarskich wynika, że nie naruszają one innych regulacji, w myśl których uzyskanie odpowiedniego orzeczenia lekarskiego jest warunkiem nabycia lub posiadania uprawnień do wykonywania określonego zawodu lub czynności (bądź jest niezbędne ze względów sanitarno-epidemiologicznych). Oznacza to, że badaniom wstępnym podlegają pracownicy, bez względu na to, czy posiadają wyniki specjalistycznych badań lekarskich stwierdzających prawo wykonywania zawodu np. kierowcy. Posiadanie przez osobę przyjmowaną do pracy lub pracownika świadectwa stwierdzającego uprawnienia do wykonywania określonego zawodu nie jest bowiem tożsame z posiadaniem orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na konkretnym stanowisku. Takie stanowisko przyjmuje się także w orzecznictwie sądowym, stwierdzając, że okazanie się wynikami specjalistycznych badań lekarskich, stwierdzających zdolność do wykonywania określonego zawodu lub czynności, nie zwalnia osoby przyjmowanej do pracy z obowiązku poddania się wstępnym badaniom lekarskim, a pracodawcy z obowiązku skierowania na takie badania. PODSTAWA PRAWNA• Art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.). • Par. 13 pkt 2 rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 69, poz. 332 z późn. zm.).

Czy konieczne są badania po urlopie macierzyńskim

W marcu tego roku wróci do pracy jedna z pracownic, która od jesieni minionego roku przebywa na urlopie macierzyńskim. Czy w związku z tą nieobecnością należy skierować ją na badania lekarskie?

NIE Urlop macierzyński nie jest okresem niezdolności do pracy, po którym pracodawca ma obowiązek skierować pracownika na kontrolne badania lekarskie. Powinność taka mogłaby dotyczyć jedynie badań okresowych, gdyby w czasie jej nieobecności w pracy upłynął termin tych badań. Wówczas pracownica powinna poddać się badaniom okresowym przeprowadzanym cyklicznie w ramach profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników. Nie ma natomiast potrzeby, aby pracodawca kierował pracownicę powracającą z urlopu macierzyńskiego na kontrolne badania lekarskie. PODSTAWA PRAWNA• Art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Czy należy skierować ponownie kandydata na badania

Kandydat, który zgłosił się do pracy w styczniu 2007 r., poddał się badaniom lekarskim potrzebnym dla odbycia stażu u innego pracodawcy na podstawie skierowania powiatowego urzędu pracy. Zaświadczenie to jest nadal aktualne. Czy w związku z tym należy skierować go na badania wstępne przed rozpoczęciem pracy w naszym zakładzie?

TAK Obowiązek kierowania kandydatów do pracy na wstępne badania lekarskie ma charakter bezwzględny. Oznacza to, że wykonane przez pracownika badania dla potrzeb innego zakładu pracy lub w innym celu nie mogą zastąpić badań uwzględniających konkretne stanowisko i warunki pracy panujące u obecnego pracodawcy. Z wyników badań lekarskich przeprowadzonych w innym celu nie można bowiem wnioskować, że brak jest przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku. Dlatego należy przyjąć, że obowiązku skierowania na wstępne badania lekarskie nie uchyla fakt przeprowadzenia ich przez kandydata do pracy w innym celu niż zatrudnienie u obecnego pracodawcy. W przywołanej sytuacji pracodawca powinien więc wydać kandydatowi do pracy skierowanie, określając w nim rodzaj stanowiska pracy, na którym ma być zatrudniony, przy czym w zależności od swoich potrzeb, może on wskazać więcej niż jedno stanowisko. W skierowaniu należy także zawrzeć informację o zagrożeniach, czynnikach szkodliwych dla zdrowia lub innych uciążliwościach występujących na tym stanowisku pracy. PODSTAWA PRAWNA• Art. 229 par. 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Czy można ukarać pracownika

Jeden z naszych pracowników był niezdolny do pracy przez sześćdziesiąt dni. Po zakończonej chorobie został skierowany na kontrolne badania lekarskie, ale nie stawił się u lekarza w wyznaczonym terminie. Czy można pracownika za to ukarać?

TAK Badania lekarskie są elementem profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników, który należy ujmować zarówno w kategorii obowiązków pracodawcy, jak i pracowników. Pracodawca jest bowiem zobowiązany skierować pracownika na badania lekarskie, a pracownik ma obowiązek im się poddać. Jeżeli zatem pracownik bez uzasadnienia odmówi poddania się badaniom lekarskim, a pracodawca bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku nie dopuści go do pracy, to musi się on liczyć z różnymi konsekwencjami. Może to być utrata prawa do wynagrodzenia za czas niewykonywania z tego powodu pracy. Poza tym pracodawca może za takie zachowanie ukarać pracownika karą porządkową, a nawet uznać to za uzasadnioną przyczynę rozstania się z takim pracownikiem. PODSTAWA PRAWNA• Art. 211 pkt 5 i art. 229 par. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Czy niezbędne są badania kontrolne po chorobie

Jeden z naszych pracowników choruje od listopada ubiegłego roku. Prawdopodobnie w marcu wróci do pracy. Chcielibyśmy, aby zaraz po powrocie wykorzystał zaległy urlop wypoczynkowy za 2006 rok. Czy na badania kontrolne należy skierować go przed rozpoczęciem urlopu po chorobie?

TAK Pracodawca ma bezwzględny obowiązek skierować na takie badania każdego pracownika, który chorował dłużej niż miesiąc, gdyż jego powrót do pracy nie musi być równoznaczny z uzyskaniem zdolności do pracy na dotychczasowym stanowisku. Dotyczy to każdego pracownika, który powraca do pracy po co najmniej 31 dniach zwolnienia lekarskiego. Obowiązek ten należy mieć na uwadze także wówczas, gdy po dłuższej nieobecności w pracy spowodowanej chorobą pracownik zaraz po powrocie ma się udać na urlop wypoczynkowy. Udzielenie urlopu w takiej sytuacji powinno poprzedzić badanie kontrolne. Przyjmuje się bowiem, że urlop wypoczynkowy będący zwolnieniem od pracy nie może być udzielony osobie niezdolnej do świadczenia pracy z powodu choroby. Należy dodać, że koszty związane z przeprowadzaniem badań obciążają pracodawcę, który ponosi także inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy. Poza tym kontrolne badania lekarskie (także okresowe) przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.