Od 2 miesięcy nasz pracownik pełni obowiązki dyrektora. Czy taką osobę należy traktować jako pracownika zarządzającego? Czy należy mu się wynagrodzenie za pracę w nadgodzinach, jeżeli wykonywał ją ponad obowiązujące go godziny pracy, a nawet w dni wolne?
Agnieszka Jesiotr
radca prawny, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy
W zależności od usytuowania stanowiska dyrektora w strukturze organizacyjnej pracodawcy, osobę pełniącą obowiązki dyrektora należałoby traktować jako osobę zarządzającą w imieniu pracodawcy zakładem pracy albo kierownika wyodrębnionej komórki organizacyjnej w rozumieniu art. 1514 k.p. Zgodnie z par. 1 powołanego przepisu art. 1514 k.p. pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych wykonują – w razie konieczności – pracę poza normalnymi godzinami pracy bez prawa do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Pracownikom tym przysługuje jednak wynagrodzenie za godziny nadliczbowe przypadające w niedzielę i święto, jeżeli w zamian za pracę w takim dniu nie otrzymali oni innego dnia wolnego od pracy. Zgodnie z aktualnym orzecznictwem Sądu Najwyższego osoby zatrudnione na stanowiskach kierowniczych nie mogą być pozbawione prawa do dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, jeżeli wskutek niezależnej od nich, wadliwej organizacji pracy są zmuszone do systematycznego przekraczania obowiązujących norm czasu pracy (wyrok SN z 8 czerwca 2004 r., III PK 22/04, OSNP z 2005 r. nr 5, poz. 65). W wyroku sąd zwrócił uwagę, że jeżeli zakres czy rodzaj przydzielonych pracownikowi zadań pozwoli na ustalenie, iż nie są one możliwe do wykonania w normalnym czasie pracy, lecz wymagają stałego jego przekraczania, wówczas może okazać się, że także pracownikowi zajmującemu kierownicze stanowisko będzie przysługiwało wynagrodzenie za godziny nadliczbowe. Stałe świadczenie pracy w przedłużonym czasie pracy nie należy do obowiązków pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowniczym, dlatego nie ma wówczas zastosowania art. 1514 par. 1 k.p. Wzmianka w umowie o pracę, iż zajmowane przez pracownika stanowisko ma charakter stanowiska kierowniczego, nie ma decydującego znaczenia. O takim zakwalifikowaniu decyduje wyłącznie spełnienie przesłanek przewidzianych w art. 1514 par. 1 k.p. O zakresie obowiązków pracownika decyduje nie tylko rodzaj wykonywanej pracy, ale również rozmiar wynikających z niej zadań (czynności), które powinny być tak określone, aby ich wykonanie w normalnym czasie pracy było obiektywnie możliwe. Wprawdzie wypełnianie obowiązków pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowniczym wymaga wykonywania pracy niejednokrotnie ponad ustawowe normy czasu pracy, jednakże pracodawca nie jest uprawniony do stałego obarczania takiego pracownika pracą w ponadnormatywnym wymiarze.
WNIOSEK
Pracownik na stanowisku kierowniczym nie może być zobowiązany przez pracodawcę do stałego świadczenia pracy ponad ustawowy czas pracy, i to bez wynagrodzenia, tylko dlatego, że jest to potrzebne do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania zakładu pracy. Na pracodawcy spoczywa obowiązek takiego zorganizowania pracy, aby nie zachodziła potrzeba stałego zatrudniania pracowników poza ustawowym czasem pracy. Jeżeli – z przyczyn organizacyjnych – jest to niemożliwe, pracownikowi zajmującemu kierownicze stanowisko należy się wynagrodzenie za godziny nadliczbowe. Praca takich pracowników w godzinach nadliczbowych dopuszczalna jest również tylko wyjątkowo, w razie konieczności.