Niektóre osoby nie muszą czekać na emeryturę do ukończenia powszechnego wieku emerytalnego. Mogą bowiem otrzymać wcześniejsze emerytury. Na pytania o zasady ich przyznawania odpowiadał Józef Solich, ekspert ds. emerytur, ze Związku Zawodowego Górników w Polsce.

Czy praca członka spółdzielni daje prawo do wcześniejszej emerytury

W latach 1974-1989 byłem członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i z tego powodu świadczyłem na jej rzecz pracę w szczególnych warunkach. Czy ta praca może być wliczona do okresu zatrudnienia uprawniającego do wcześniejszej emerytury?

NIE W takim przypadku praca w rolniczej spółdzielni nie będzie podlegała wliczeniu do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach uprawniającego do wcześniejszej emerytury. Jest tak dlatego, że była ona rezultatem członkostwa w tej spółdzielni, a nie zatrudnienia w charakterze pracownika. Na ten temat wypowiedział się też Sąd Najwyższy w jednym z wydanych przez siebie wyroków. Stwierdził w nim, że praca w charakterze członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej nie daje prawa do przejścia na emeryturę w wieku niższym niż powszechny wiek emerytalny z uwagi na zatrudnienie w szczególnych warunkach (sygn. akt I UK 142/04). W lepszej sytuacji są osoby, które świadczyły pracę na rzecz rolniczej spółdzielni produkcyjnej w ramach stosunku pracy. Mogą one zaliczyć ją do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach i uzyskać prawo do wcześniejszej emerytury, oczywiście przy założeniu, że spełniają pozostałe wymagania określone w przepisach. PODSTAWA PRAWNA• Art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Czy ZUS może uwzględnić pracę w rolnictwie

Pod koniec lat siedemdziesiątych pracowałam w gospodarstwie rolnym moich rodziców. Teraz zamierzam ubiegać się o przyznanie mi wcześniejszej emerytury. Do tzw. okresu składkowego brakuje mi trzech lat. Czy ZUS może wliczyć do niego te lata, kiedy pracowałam na wsi?

TAK Obowiązujące przepisy przewidują możliwość doliczenia pracy na roli do okresu składkowego albo nieskładkowego jako okresu uzupełniającego. Przepisy stanowiące podstawę prawną tego rozwiązania stanowią, że przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości można uwzględnić również okresy składkowe przypadające przed 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia. Ma to miejsce wtedy, gdy okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury. Dolicza się je tylko w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. PODSTAWA PRAWNA• Art. 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Czy przychody z najmu mogą spowodować zawieszenie emerytury

Od dwóch lat otrzymuję wcześniejszą emeryturę. Dotychczas nie uzyskiwałam żadnych dochodów. Obecnie zastanawiam się nad wynajęciem mieszkania studentom (nie będę prowadzić działalności gospodarczej). Czy uzyskane w ten sposób przychody mogą spowodować zmniejszenie lub zawieszenie wypłacania mi emerytury?

NIE W takim przypadku nie musi pani obawiać się zmniejszenia ani zawieszenia wcześniejszej emerytury bez względu na wysokość uzyskiwanych przychodów. Prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego oraz z tytułu określonej w przepisach służby. Uzyskiwanie przychodów z wynajmu mieszkania niemające związku z prowadzeniem działalności gospodarczej nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, dlatego nie jest on wliczany do przychodu mającego wpływ na zmniejszenie lub zawieszenie wypłacania wcześniejszej emerytury. PODSTAWA PRAWNA• Art. 104 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Czy działalność gospodarcza uniemożliwi przejście na wcześniejszą emeryturę

Pracuję na pół etatu i prowadzę działalność gospodarczą. Spełniam wszystkie warunki wymagane do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury. Jednak obawiam się, że prowadzenie działalności gospodarczej może wpłynąć na wydanie decyzji odmownej. Czy rzeczywiście prowadzenie działalności może uniemożliwić mi przejście na wcześniejszą emeryturę?

NIE W przypadku gdy oprócz prowadzenia działalności gospodarczej jest pani zatrudniona na podstawie umowy o pracę, to nie wykluczy ona nabycia prawa do przejścia na wcześniejszą emeryturę. Kobiety, które nie ukończyły jeszcze 60 lat (czyli powszechnego wieku emerytalnego), mogą przejść na wcześniejszą emeryturę, jeśli mają co najmniej 55 lat i posiadają 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych lub posiadają 20 lat tych okresów oraz zostały uznane za niezdolne do pracy. Poza tym przepisy nakładają warunek dotyczący pozostawania w stosunku pracy przez co najmniej 6 miesięcy w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu (chyba że w dniu złożenia wniosku są uprawnione do renty z tytułu niezdolności do pracy). Istotne jest również, by osoba ubiegająca się o przyznanie wcześniejszej emerytury przed zgłoszeniem wniosku o nią była pracownikiem. W przypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r. dodatkowo wymagane jest nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego i spełnienie warunków do 31 grudnia 2007 r. Ze względu na to, że działalność gospodarczą nie jest pani jedynym zajęciem i jest pani pracownikiem, to nie stanowi ona przeszkody do uzyskania wcześniejszej emerytury. Należy przy tym zaznaczyć, że wniosek o jej przyznanie musi pani złożyć, będąc jeszcze w ubezpieczeniu pracowniczym. PODSTAWA PRAWNA• Art. 29 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Czy zasiłek chorobowy też jest wliczany

Jestem na wcześniejszej emeryturze i chciałabym dodatkowo zarabiać. Jaka kwota obecnie powoduje jej zmniejszenie? Ile można dorobić, żeby nie ryzykować zawieszenia wcześniejszej emerytury? Czy w przypadku, gdy będę zatrudniona np. na pół etatu i zachoruję, to wynagrodzenie za czas choroby lub zasiłek chorobowy będą wliczane do przychodów powodujących zmniejszenie lub zawieszenie emerytury?

TAK Wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby oraz zasiłek chorobowy też są wliczane do przychodów mających wpływ na zawieszenie lub zmniejszenie wcześniejszej emerytury. Dla osób prowadzących pozarolniczą działalność za przychód powodujący zmniejszenie lub zawieszenie wcześniejszej emerytury przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności. Dotyczy to również emerytów i rencistów osiągających przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą. Zasady zmniejszania i zawieszania wcześniejszych emerytur stosuje się również do osób wyłączonych z obowiązku ubezpieczenia społecznego z tytułu ustalenia prawa do emerytury lub wykonujących działalność niepodlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu. Nie mają jednak zastosowania do honorariów z tytułu działalności twórczej i artystycznej. Do przychodów powodujących zawieszenie lub zmniejszenie emerytury zalicza się również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy i kwoty świadczenia rehabilitacyjnego oraz wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego. Prawo do wcześniejszej emerytury ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Z kolei zmniejszenie ma miejsce wtedy, gdy ten przychód jest wyższy niż 70 proc. tego wynagrodzenia, ale niższy niż wspomniane 130 proc. Obecnie pierwszy z tych progów wynosi 1725,30 zł, a drugi 3204,10 zł. Z tego wynika, że obecnie osoba otrzymująca wcześniejszą emeryturę, dorabiając sobie mniej niż 1725,30 zł, nie musi obawiać się jej zmniejszenia. Jeśli jej przychód mieści się pomiędzy 1725,30 zł a 3204,10, musi liczyć się z jej zmniejszeniem. Zawieszenie wcześniejszej emerytury spowoduje uzyskiwanie przychodów powyżej 3204,10 zł. PODSTAWA PRAWNA• Art. 104 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Czy decyduje data wypłacenia nagrody

Jestem na wcześniejszej emeryturze i dodatkowo pracuję na pół etatu. W styczniu mają być wypłacone nagrody za 2006 rok. Czy przy ustalaniu przychodu powodującego zawieszenie lub zmniejszenie będzie ona doliczona do kwot uzyskanych w 2007 roku?

TAK Decydujące znaczenie ma data wypłacenia nagrody. Za przychód osiągnięty przez osobę otrzymującą wcześniejszą emeryturę uważa się przychód uzyskany przez świadczeniobiorcę w danym roku kalendarzowym. Należy podkreślić, że chodzi o przychód wypłacony w określonym roku kalendarzowym. Jeżeli więc w 2007 roku pracujący emeryt otrzyma nagrodę za 2006 rok, to kwota tej nagrody zostanie wliczona do przychodu za 2007 rok, mimo że przysługiwała ona za 2006 rok (decyduje bowiem data wypłaty). Podobnie wygląda sprawa z innymi przychodami podlegającymi obowiązkowi ubezpieczenia społecznego wypłaconymi w styczniu 2007 r. Nawet jeżeli stanowią należność np. za grudzień 2006 r., będą one uwzględnione przy rozliczaniu przychodu emeryta za 2007 rok. PODSTAWA PRAWNA• Art. 104 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).