Przy obniżaniu pracownikom warunków wynagradzania pracodawca może posłużyć się wypowiedzeniem zmieniającym warunki płacy. Procedurę wypowiedzenia zmieniającego reguluje art. 42 kodeksu pracy. Gdy pracownik godzi się na obniżenie wynagrodzenia, strony mogą posłużyć się zamiast wypowiedzenia porozumieniem zmieniającym.
Zgodnie z art. 42 par. 1 kodeksu pracy przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy. Oznacza to, że stosuje się w tym przypadku przepisy określające długość okresu wypowiedzenia, obowiązek wskazania przyczyny wypowiedzenia, doręczenia oświadczenia woli drugiej stronie oraz konsultacji ze związkiem zawodowym zamiaru wypowiedzenia.
Czym jest wypowiedzenie
Wypowiedzenie zmieniające to jednostronne oświadczenie woli pracodawcy, wywołujące określoną zmianę po upływie okresu wypowiedzenia, pod warunkiem że na taką zmianę wyraził zgodę pracownik. Instytucję tę stosuje się w razie potrzeby pogorszenia warunków pracy lub płacy. Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki. Pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.
W jaki sposób wypowiedzieć
Pracodawca, chcąc skorzystać z wypowiedzenia zmieniającego i obniżyć warunki wynagradzania, powinien: • ustalić przyczynę wypowiedzenia warunków wynagradzania (np. problemy finansowe pracodawcy, mała wydajność pracownika w pracy, niewyrabianie przez pracownika określonych norm pracy), • skonsultować zamiar wypowiedzenia ze związkiem zawodowym reprezentującym pracownika (wystosować do związku zawodowego pismo o zamiarze złożenia pracownikowi wypowiedzenia zmieniającego warunki płacy wraz z określeniem konkretnej zmiany oraz uzasadnienie), • rozpatrzyć opinie związku zawodowego (jeżeli związek zajmie stanowisko w sprawie, pracodawca nie ma obowiązku wzięcia jego pod uwagę, aczkolwiek jeżeli argumenty przekonują go, może zrezygnować z dokonywania wypowiedzenia), • sporządzić pismo wypowiadające warunki płacy wraz z podaniem uzasadnienia i wskazać w nim propozycje nowych warunków wynagradzania, • doręczyć pracownikowi pismo (w taki sposób, aby pracownik mógł się z nim zapoznać). Do zmiany warunków wynagradzania dochodzi wraz z upływem okresu wypowiedzenia, pod warunkiem, że pracownik je przyjmie, tzn. nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.
Kiedy porozumienie zmieniające
Innym sposobem zmiany warunków pracy lub płacy jest porozumienie zmieniające. Jest to dwustronne oświadczenie woli stron stosunku pracy. Porozumienie zmieniające nie podlega szczególnym rygorom prawnym. Jedynym ograniczeniem jest niemożliwość zawierania takich postanowień, które byłyby mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy. Za pomocą porozumienia zmieniającego można także obniżyć pracownikowi wynagrodzenie. Zmiany dokonywane porozumieniem zmieniającym nie wymagają podawania uzasadnienia. Strony, godząc się na określonego rodzaju zmiany, muszą wskazać sposób, w jaki ulegają one zmianie oraz termin, w jakim zaczną obowiązywać. Brak określenia terminu powoduje, że zmiany wywierają skutek w momencie podpisania porozumienia.
