Od przyszłego roku zaostrzone zostaną warunki otrzymania pomocy z tytułu opieki nad niesamodzielnym członkiem rodziny. Ma to zapobiegać uzyskiwaniu świadczeń pielęgnacyjnych przez fikcyjnych opiekunów.
Zmianę przepisów, która to umożliwi, zawiera przyjęty dziś przez rząd projekt nowelizacji ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 139, poz. 992 z późn. zm.), wprowadzający istotne modyfikacje w zakresie uprawnienia do świadczenia pielęgnacyjnego. Obecnie przysługuje ono matce, ojcu, opiekunowi faktycznemu oraz innej osobie, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, pod warunkiem że rezygnują z pracy, aby zajmować się niepełnosprawnym członkiem rodziny.
Rząd postanowił jednak wprowadzić zmiany w zasadach jego otrzymywania, bo w ciągu ostatnich dwóch lat liczba otrzymujących świadczenia, a co za tym idzie wydatki budżetu na ich wypłatę zaczęły gwałtownie rosnąć. Co więcej, część tych osób nie powinna otrzymywać wsparcia, bo ich opieka jest fikcyjna, a ze względu na nieostre przepisy gminy nie mogą im odmówić przyznania pieniędzy.
– Niektórzy członkowie rodziny traktują wręcz świadczenie pielęgnacyjne jako zastępcze źródło dochodu, w sytuacji gdy nie mają pracy. Następuje więc szukanie członka rodziny, np. niepełnosprawnej babci, nad którą deklarowana opieka umożliwia uzyskanie pieniędzy – tłumaczy Elwira Kochanowska-Pięciak, wicedyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rzeszowie.
Nowelizacja zakłada więc, że prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, wynoszącego 620 zł miesięcznie i niezależnego od wysokości dochodów, będą mieli rodzice, opiekunowie faktyczni oraz rodzice zastępczy spokrewnieni z dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności (lub jej stopniem), o ile powstała ona do ukończenia 18 lat oraz w trakcie nauki, przy czym nie później niż do ukończenia 25 lat.
– To dobre rozwiązanie, nawiązujące do tego obowiązującego wcześniej, gdy świadczenie przysługiwało wyłącznie rodzicom – uważa Elwira Kochanowska-Pięciak.
Natomiast pozostałe osoby, które są obciążone obowiązkiem alimentacyjnym względem niepełnosprawnego członka rodziny, np. wnuki zajmujące się dziadkami i dzieci rodzicami, będą mogły ubiegać się o zupełnie nowe świadczenie – specjalny zasiłek opiekuńczy. Będzie on wynosił 520 zł miesięcznie, a prawo do niego będzie uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego wynoszącego 623 zł. Pod uwagę będzie brany łącznie dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny niepełnosprawnego.
Dodatkowo nowela, która ma wejść w życie 1 stycznia 2013 r., przewiduje przepisy przejściowe dla wszystkich osób obecnie uprawnionych do świadczenia. Okres przejściowy będzie trwał do 30 czerwca 2013 roku. Po tym dniu decyzje przyznające pomoc wygasną z mocy prawa, a opiekunowie będą musieli ponownie starać się pomoc, już według nowych przepisów.
Etap legislacyjny
Rząd przyjął