Osoba odwołana z funkcji członka zarządu spółki, którą zwolniono z pracy niezgodnie z przepisami, może domagać się odszkodowania. Czy przysługuje jej roszczenie o przywrócenie do pracy?
16 maja 2012 r. SN wydał uchwałę (sygn. III PZP 3/12), zgodnie z którą w przypadku rozwiązania z naruszeniem prawa umowy o pracę z odwołanym członkiem zarządu spółki kapitałowej nie jest wyłączone roszczenie o przywrócenie do pracy. Nie oznacza to jednak, że roszczenie takie będzie przysługiwało pracownikowi w każdym przypadku.
Zgodnie z orzecznictwem SN odwołanemu członkowi zarządu zatrudnionemu na tym stanowisku na podstawie umowy o pracę, którą rozwiązano sprzecznie z prawem, nie przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy (wyrok SN z 17 sierpnia 2006 r., sygn. III PK 53/06). Dotyczy to pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę wyłącznie w celu pełnienia funkcji członka zarządu. Przywrócenie do pracy nie umocowuje bowiem do zarządzania spółką i jej reprezentowania. Osoba przywrócona byłaby ponownie członkiem zarządu, ale nie mogłaby wykonywać swojej funkcji z uwagi na wcześniejsze odwołanie jej z zarządu.
W powoływanej uchwale (III PZP 3/12) SN stwierdza wprawdzie, że roszczenie o przywrócenie do pracy odwołanego członka zarządu jest dopuszczalne, jednak jak zastrzega w uzasadnieniu ustnym (uzasadnienie pisemne nie zostało dotąd sporządzone), dotyczy to wyłącznie przypadków wyjątkowych, w których roszczenie takie uzasadnione jest jakimiś szczególnymi względami (np. pracownik objęty jest ochroną zatrudnienia w okresie przedemerytalnym). W przypadku braku takiego szczególnego uzasadnienia przywrócenie do pracy odwołanego członka zarządu byłoby zdaniem SN sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego roszczenia. Mając powyższe na uwadze, wspomnianej uchwały SN nie należy moim zdaniem traktować jako radykalnej zmiany w linii orzeczniczej. Zasadniczo odwołanemu członkowi zarządu nadal przysługuje wyłącznie odszkodowanie, a roszczenie o przywrócenie do pracy – tylko w wyjątkowych przypadkach.