Wyniki sondażu pokazują, jak zmienił się model rodziny nie tylko w Polsce, lecz w całej Europie. Do lat 90. dominował model wymienności ról między rynkiem pracy a obowiązkami rodzica. To skutkowało tym, że w krajach, w których było wyższe zatrudnienie, niższy był wskaźnik dzietności. Obecnie ludzie są skłonni mieć więcej dzieci, jeśli nie pogarsza to ich sytuacji materialnej oraz pozycji na rynku.

zobacz także:

Potwierdzają to odpowiedzi na kolejne pytanie sondażu. Poprosiliśmy o wskazanie, co zachęciłoby do posiadania większej liczby dzieci (można było wskazać kilka odpowiedzi). Na pierwszym miejscu znalazły się wyższe pensje (68,7 proc.), niżej: pewność zatrudnienia (62,8), przedszkola i żłobki dostępne dla wszystkich chętnych (57,1), płatne urlopy wychowawcze dla wszystkich (49), dłuższe urlopy macierzyńskie (43,1), becikowe (33) i wreszcie możliwość wspólnego opodatkowania nie tylko z małżonkiem, lecz również z dziećmi (27,4).

– Politycy lubią używać instrumentów podatkowych takich jak ulgi, bo łatwo je wprowadzić, choć ich skuteczność jest mała. Decyzje dotyczące zakładania rodziny to splot wielu czynników – materialnych, kulturowych, indywidualnych – i dlatego tak trudno poddają się polityce – komentuje te odpowiedzi dr Piotr Lewandowski z Instytutu Badań Strukturalnych.

Instytut badania opinii homo homini dla DGP

Instytut badania opinii homo homini dla DGP

źródło: DGP

Obecnie wskaźnik dzietności wynosi w Polsce 1,38, podczas gdy stabilny rozwój demograficzny zapewnia dopiero poziom 2,1. Czy państwo odpowiednią polityką może go zwiększyć? Zadanie jest trudne, bo chodzi o rozwiązania, dzięki którym rodziny utrzymają swój status materialny. Wiktor Wojciechowski, główny ekonomista Kredyt Banku, twierdzi, że potrzeba takich, które pozwolą na maksymalnie płynne łączenie obowiązków z pracą. To z jednej strony zwiększenie dostępności żłobków i przedszkoli oraz zorganizowanie w większym zakresie opieki nad dziećmi w szkołach. Z drugiej natomiast bardziej powszechne powinny być elastyczne formy zatrudnienia, które pozwolą rodzicom skutecznie opiekować się dziećmi.

Najważniejsze, na co zwracają uwagę eksperci, są konsekwencja i wprowadzanie rozwiązań na lata. – Tak jest we Francji i w Skandynawii, choć modele są różne. Model skandynawski oparty jest na zapewnianiu równości na rynku pracy, natomiast we Francji głównie na materialnym wspieraniu rodzin. Ważne, że w obu przypadkach to konsekwentnie budowane polityki – podkreśla dr Piotr Lewandowski.