Nadal tylko policjanci mogą starać się o wypłatę pełnego ekwiwalentu za urlop. Żołnierze, pogranicznicy i strażnicy więzienni ciągle czekają na uchylenie niekonstytucyjnych przepisów.
Juz ponad dwa lata temu, w lutym 2010 roku Trybunał Konstytucyjny zdecydował, że policjanci odchodzący ze służby mają prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i nieodebrane godziny nadliczbowe za cały okres służby, a nie jak zapisano to w ustawie o policji, tylko za 3 lata wstecz (wyrok TK z 23 lutego 2010 r. sygn. akt K 1/08, Dz.U. nr 34, poz. 190). Ograniczenie praw policjantów uznał bowiem za niekonstytucyjne. Od dnia opublikowania wyroku (8 marca 2010 r.) wszyscy zwalniani policjanci otrzymują zatem pełną rekompensatę. Funkcjonariusze Służby Więziennej, Straży Granicznej oraz żołnierze zawodowi już nie. We wszystkich tych służbach nadal obowiązują bowiem podobne przepisy ograniczające wypłatę wymienionych należności. Na ich zmianę czekają zarówno byli funkcjonariusze, którzy odchodząc ze służby, nie otrzymali ich w pełnej wysokości, oraz obecni planujący wkrótce przejść do cywila.
Senacki projekt
Teraz pojawiła się szansa. Sprawą po raz kolejny zajął się bowiem Senat (druk senacki nr 27 S). Na najbliższym posiedzeniu ma odbyć się drugie czytanie projektu nowelizacji ustawy o policji oraz niektórych innych ustaw. Chociaż pierwsza próba zmiany wspomnianych przepisów, w poprzedniej kadencji, skończyła fiaskiem. Projekt senacki nie przeszedł całej ścieżki legislacyjnej i w rezultacie trafił do kosza.
W porównaniu z poprzednim, obecny idzie dalej. Nie tylko znosi omówioną wcześniej cenzurę czasową (3 lata wstecz), ale eliminuje też inne ograniczenia przy wypłacie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.
Obecnie bowiem większość ustaw regulujących służbę w poszczególnych formacjach mundurowych (nie tylko tych wymienionych wcześniej) określa przypadki, w których funkcjonariusze zwalniani ze służby z pewnych, wymienionych w przepisach powodów nie mają w ogóle do niego prawa. W przypadku pograniczników chodzi tu np. o zwolnienie z powodu zrzeczenia się obywatelstwa polskiego lub nabycia obywatelstwa innego państwa czy skazania prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Ze względu jednak na to, że jakiekolwiek ograniczenia prawa do urlopu są sprzeczne z dyrektywą 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 2003 r. dotyczącą niektórych aspektów czasu pracy oraz orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE, omawiany projekt wszystkie je likwiduje.
Czekający na zmianę przepisów byli funkcjonariusze mogą być jednak rozczarowani. W wersji skierowanej do drugiego czytania projekt nie zawiera już przepisu przejściowego (w pierwszej wersji projektu taki przepis był) zakładającego możliwość wypłaty im wyrównania. Oznacza to, że z pełnej rekompensaty za niewykorzystany urlop prawdopodobnie skorzystają wyłącznie funkcjonariusze zwalniani ze służby po dniu wejścia w życie ustawy.
Jeśli tak, będą oni w gorszej sytuacji niż byli policjanci, którzy od dwóch lat o takie wyrównania występują i je dostają. No ale w ich przypadku, kontrowersyjny przepis uchylił wyrok TK. Dzięki temu wszyscy, którzy odeszli ze służby w okresie między 20 września 2006 r. a 8 marca 2010 r., czyli między dniem, od kiedy zaczęło obowiązywać to ograniczenie, a dniem, kiedy utraciło ono swoją moc, mogą liczyć na wypłatę wyrównania, jeśli z powodu działania niekonstytucyjnego przepisu wysokość należnych im ekwiwalentów została zaniżona.
Bez znaczenia jest przy tym, z jakiego okresu pochodzi ich niewykorzystany urlop czy tzw. godziny nadliczbowe. W stosunku służbowym bowiem, inaczej niż w stosunku pracy, prawo do czasu wolnego czy prawo do urlopu wypoczynkowego nie ulegają przedawnieniu. Ulegają mu roszczenia majątkowe, a więc m.in. o ekwiwalent pieniężny.
Do 8 marca 2013 roku
Byli policjanci, którzy do tej pory nie złożyli odpowiedniego wniosku, nie powinni więc zwlekać z wystąpieniem o wyrównanie. Został im na to niepełna rok. Termin na złożenie wniosku minie bowiem 8 marca 2013 r. Upłyną wtedy trzy lata od dnia opublikowania wyroku TK, czyli dnia wymagalności ekwiwalentu. Zgodnie bowiem z wyrokiem WSA z 8 kwietnia 2009 r. VIII SA/Wa 589/08, jeśli podstawę roszczenia z tytułu prawa do uposażenia i innych świadczeń oraz należności pieniężnych stanowi orzeczenia TK (...), to data publikacji tego wyroku wyznacza datę wymagalności roszczenia.
Etap legislacyjny
Projekt
