Osoby, które odziedziczyły firmę, ale nie mają zamiaru jej dalej prowadzić, są zobowiązane poinformować o tym pracowników oraz uregulować wszystkie należności – również wobec byłych podwładnych.
Osoba fizyczna zatrudniająca pracowników ma wobec nich określone obowiązki. W przypadku zgonu właściciela firmy prowadzącego działalność indywidualnie część z nich przechodzi na jego spadkodawców (nie dotyczy to stosunków i praw osobistych, ściśle związanych ze zmarłym). Zgodnie z kodeksem cywilnym w wyniku spadkobrania osoby, które dziedziczą, przejmują ogół praw i obowiązków majątkowych, w tym te wynikające z prawa pracy.
Jeśli spadkobiercy przedsiębiorcy nie mają zamiaru dalej prowadzić działalności, powinni o tym poinformować pracowników. Dla celów dowodowych wskazane jest powiadomienie ich na piśmie wraz z podaniem daty zdarzenia. Dokument taki powinien zawierać informację o przysługującym odszkodowaniu.
Gdy po śmierci takiego pracodawcy nie dochodzi do przejęcia zakładu na podstawie art. 231 kodeksu pracy, stosunki pracy z zatrudnionymi wygasają. Następuje to jednocześnie, gdyż datą ich zakończenia jest dzień zgonu właściciela firmy. Taka właśnie przyczyna powinna być wpisana w świadectwie pracy wydanym podwładnym.
W opisanej powyżej sytuacji, pracownikom zmarłego przedsiębiorcy należy się odszkodowanie (art. 632 par. 2 k.p.). Przysługuje ono w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jeżeli dotyczy to osób zatrudnionych na czas określony lub na czas wykonywania określonej pracy, świadczenie to powinno być wypłacone w kwocie odpowiadającej dwutygodniowej pensji takiego podwładnego. Do jego uregulowania zobowiązane są osoby, które przyjęły spadek, zaś odszkodowanie jest długiem spadkowym. Zasady tej odpowiedzialności regulują przepisy spadkowe.
Należy zaznaczyć, iż taki sposób zakończenia stosunku pracy nie dotyczy sytuacji, gdy zmarły był wspólnikiem spółki, gdyż wówczas przyjmuje się, że to ona jest pracodawcą, a nie osoba fizyczna.
W przypadku przejścia firmy na podstawie art. 231 k.p. na inny podmiot (osobę obcą, ale również spadkobiercę czy wierzyciela zmarłego) dotychczasowe stosunki pracy nie wygasają (nowy pracodawca wówczas w nie wstępuje). Nie ma on wtedy obowiązku wypłat takiego odszkodowania.
Zastosowanie będą miały przy tym odpowiednie przepisy kodeksu pracy regulujące tę sytuację. Mianowicie, tak przejęci pracownicy, w terminie dwóch miesięcy od daty tego zdarzenia (przejścia całości zakładu lub jego części), mogą – bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem – rozwiązać stosunek pracy. Ponadto przysługują im też inne uprawnienia przewidziane w tym przepisie, np. nieprzyjęcie zaproponowanych warunków pracy i płacy.
W przypadku niewypłacenia świadczenia przez spadkobierców zmarłego osoby, którym ono przysługiwało, mogą wystąpić do sądu pracy z pozwem o zasądzenie należnego odszkodowania.
Podstawa prawna
Art. 632 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).