Od 1 grudnia 2011 r. do 29 lutego 2012 r. miesięczne ograniczenie podstawy wymiaru dobrowolnej składki chorobowej będzie wynosić 8540 zł.
Podleganie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu obwarowane jest wieloma warunkami, które traktowane są przez ZUS niezwykle restrykcyjnie. Pomimo to ubezpieczenie takie daje przedsiębiorcom, którzy do niego przystąpią, duże możliwości wpływania na wysokość świadczeń, które mogą uzyskać z tego tytułu. Muszą jednak pamiętać o kilku istotnych ustawowych ograniczeniach.

Wyższy zasiłek

Tak jak w przypadku wszystkich innych ubezpieczeń społecznych wysokość składki, którą ubezpieczony opłaca na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, przekłada się bezpośrednio na wysokość zasiłków, które może potem uzyskać z ZUS. Jeżeli tytułem do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jest umowa-zlecenie, wówczas możliwość manewrowania wysokością składki jest mocno ograniczona. Podstawa tej składki najczęściej zależy od przychodu uzyskiwanego za realizację zlecenia, ten zaś z reguły określony jest z góry w treści zawartej umowy.
Inaczej rzecz się ma z przedsiębiorcami i osobami z nimi współpracującymi, dla których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, a co za tym idzie również na ubezpieczenie wypadkowe i chorobowe stanowi zadeklarowana kwota, której minimalna wysokość została wskazana w przepisach.
Przedsiębiorca opłacający składki od minimalnej obowiązującej go podstawy, który ma świadomość, że w nieodległym czasie może stać się niezdolny do pracy z powodu choroby (ciąża, planowe zabiegi czy operacje) może przystąpić do ubezpieczenia chorobowego lub podwyższyć podstawę wymiaru składek, od których zależy wysokość potencjalnego świadczenia (jeżeli dotąd opłacał składki tylko od obowiązującego minimum).
Takie postępowanie, jakkolwiek kwestionowane przez ZUS w wielu konkretnych przypadkach, zostało przez Sąd Najwyższy uznane za prawidłowe i dopuszczalne. W uchwale pełnego składu sędziowskiego z 21 kwietnia 2010 r. (sygn. II Uzup. 1/10) SN wskazał, że określenie podstawy wymiaru składek ustawodawca pozostawił w gestii przedsiębiorcy, ustalając, że nie może być to kwota mniejsza niż 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale lub- w szczególnych przypadkach 30 proc. minimalnego wynagrodzenia.

597,37 zł wynosi w 2011 r. składka do ZUS wraz z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym

Osoba prowadząca działalność pozarolniczą jest uprawniona do zadeklarowania w granicach zakreślonych ustawą dowolnej kwoty jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a sposób, w jaki realizuje to uprawnienie, zależy wyłącznie od jej decyzji.

Czas ubezpieczenia

Podwyższając podstawę wymiaru dobrowolnej składki chorobowej, przedsiębiorca musi jednak pamiętać, że:
● składki od podwyższonej kwoty opłacać będzie na wszystkie ubezpieczenia, a nie tylko na ubezpieczenie chorobowe;
● wysokość podstawy składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe jest od 1 grudnia br. ograniczona do kwoty 8540 zł. Nie warto ustalać podstawy wymiaru składek społecznych na wyższym poziomie niż to ograniczenie – składki emerytalno-rentowe i wypadkową opłacimy wówczas od bardzo wysokiej podstawy, ale składka chorobowa, od której zależy wysokość zasiłku, i tak zostanie ustalona na poziomie wyznaczonym ograniczeniem.
Podstawa ewentualnego zasiłku jest ustalana z okresu nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (z ostatnich 12 miesięcy lub z okresu krótszego – jeżeli krótszy był okres nieprzerwanego ubezpieczenia). Jeżeli zatem przez dłuższy czas przedsiębiorca podlegał temu ubezpieczeniu z minimalną podstawą, samo podwyższenie podstawy wymiaru składek nieznacznie tylko podwyższy kwoty późniejszego świadczenia – wysoka składka wejdzie wówczas do średniej z 12 miesięcy, kiedy w większości opłacane były minimalne składki.
W takiej sytuacji sensowniej będzie przerwać podleganie ubezpieczeniu chorobowemu (dokonać z niego wyrejestrowania), a następnie ponownie się do niego zgłosić po przerwie nieprzekraczającej 30 dni, deklarując podstawę wymiaru składek na wyższym poziomie. Wysokość świadczenia zostanie wówczas ustalona z okresu nieprzerwanego podlegania ubezpieczeniu – a zatem opłacania wysokich składek, bez uśredniania z miesiącami niższych płatności.

Joanna Stolarska