Pracodawca może dochodzić odpowiedzialności za szkody wyrządzone mu w czasie strajku. Musi m.in. wykazać ich wysokość oraz bezprawność działania sprawców.
W ramach sporu zbiorowego związki zawodowe zorganizowały przed budynkiem zarządu spółki pikietę, podczas której doszło do zniszczenia jej mienia (uczestnicy wybili kilkanaście szyb). Czy firma może wyciągnąć wobec organizatorów lub uczestników protestu konsekwencje?
Ustawa z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych przewiduje możliwość prowadzenia akcji protestacyjnej w obronie praw i interesów pracowników. Taka akcja nie może jednak zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi, a jej uczestnicy powinni przestrzegać obowiązującego porządku prawnego (np. w zakresie prawa cywilnego czy administracyjnego). Ponadto protest, jeśli jest przeprowadzany w ramach sporu zbiorowego z pracodawcą, można zorganizować dopiero po bezowocnym zakończeniu rokowań z nim. Jeżeli manifestacja odbywa się na terenie zakładu pracy, to pracownicy nie mogą blokować innym dostępu do zakładu (w szczególności osobom zarządzającym zakładem), zakłócać porządku i spokoju publicznego lub przeszkadzać w świadczeniu pracy zatrudnionym niebiorącym udziału w akcji.
Organizatorzy (także uczestnicy) akcji protestacyjnej naruszający te zasady muszą pamiętać, że pracodawca może dochodzić odszkodowania za szkody powstałe wskutek działań, nawet słusznych, ale niezgodnych z przepisami prawa. Generalnie za szkody wyrządzone akcją protestacyjną zorganizowaną wbrew przepisom ustawy odpowiedzialność odszkodowawczą ponosi organizator (na zasadach określonych w kodeksie cywilnym z tytułu czynu niedozwolonego). W opisanej powyżej sytuacji, w celu jej dochodzenia, poszkodowany pracodawca będzie musiał więc wykazać bezprawność działania sprawców (prowadzenie nielegalnej akcji), wysokość szkody i adekwatny związek przyczynowy pomiędzy szkodą a nielegalnym działaniem (odpowiedzialność tylko za normalne, typowe następstwa działania lub zaniechania).
Firma – w określonych sytuacjach – może także wyciągnąć konsekwencje wobec protestujących. Za naruszenie porządku, dyscypliny pracy lub zniszczenie jej mienia może zastosować karę porządkową, odpowiedzialność odszkodowawczą, a nawet rozwiązać umowę o pracę.
Podstawa prawna
Art. 25 ust 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz.U. nr 55, poz. 236 z późn. zm.).
Art. 100 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Art. 415 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).