Osoba prywatna, która narusza prawo, nielegalnie zatrudniając u siebie cudzoziemca, zapłaci co najmniej 3 tys. zł grzywny.
Polak, który nie prowadzi działalności gospodarczej i zatrudnia cudzoziemca, może w każdej chwili być skontrolowany przez funkcjonariuszy Straży Granicznej. Powinni o tym pamiętać zwłaszcza ci, u których na czarno pracują sprzątaczka, opiekunka do dziecka czy robotnicy budowlani z Ukrainy lub Rosji.
Wystarczy, że funkcjonariusze podejrzewają, że osoba taka łamie przepisy o zatrudnianiu cudzoziemców, na przykład wtedy, gdy ma u siebie obcokrajowca, który nielegalnie wjechał do Polski. Funkcjonariusze po okazaniu legitymacji służbowych mogą nawet wejść do mieszkania prywatnego, jeśli wpuści ich jego właściciel. Jeśli nie, to wręczą mu wezwanie do stawienia się lub dostarczenia dokumentów o zatrudnieniu cudzoziemca do jednostki organizacyjnej Straży Granicznej. Osoba wezwana musi to zrobić w ciągu 7 dni. Gdy się spóźni albo w ogóle tego nie zrobi, może spodziewać się wezwania od prokuratora, któremu sprawę przekaże Straż Graniczna.
– Nielegalne powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi przez polskiego obywatela stanowi wykroczenie zagrożone karą grzywny nie niższą niż 3 tys. zł – mówi mjr Justyna Szmidt-Grzech ze Straży Granicznej.
Jest ono określone w art. 120 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 69, poz. 69 z późn. zm.). Jeśli funkcjonariusze stwierdzą naruszenie tego przepisu przez osobę zatrudniającą cudzoziemca, wystąpią z wnioskiem do sądu rejonowego o jej ukaranie.
Także Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) kontroluje pracę cudzoziemców, ale nie na rzecz osób fizycznych, które nie mają własnego biznesu.
Osoby fizyczne, jak tłumaczy Jarosław Leśniewski, dyrektor departamentu legalności zatrudnienia Głównego Inspektoratu Pracy, mogą być kontrolowane przez inspektorów PIP w zakresie legalności zatrudnienia (i bhp), tylko jeżeli są pracodawcami (zatrudniają przynajmniej jednego pracownika w ramach stosunku pracy). Albo jeśli są one przedsiębiorcami (prowadzą działalność gospodarczą) i jednocześnie powierzają pracę innym osobom fizycznym, np. na podstawie umów cywilnoprawnych.