Pracownik będący jednocześnie członkiem rady nadzorczej spółdzielni jest chroniony przed wypowiedzeniem tak jak związkowiec.

Pracownica została zatrudniona w spółdzielni mieszkaniowej na stanowisku księgowej. Wcześniej, aż do upływu kadencji, pełniła funkcję członka rady nadzorczej. Po kilku miesiącach pracy zarząd zdecydował się wypowiedzieć jej umowę. Czy pracodawca ma swobodę decyzji w tym zakresie?

Wypowiedzenie umowy o pracę albo warunków pracy lub płacy osobie pełniącej równocześnie funkcję członka rady nadzorczej spółdzielni jest uzależnione od wyrażenia na to zgody przed radę nadzorczą spółdzielni, podobnie jak w przypadku zamiaru rozwiązania umowy z członkiem zarządu zakładowej organizacji związkowej. Artykuł 45 par. 6 ustawy – Prawo spółdzielcze odsyła w tym zakresie do regulacji zawartej w przepisach ustawy o związkach zawodowych. Regulacje te wskazują, że członek zarządu związku lub pracownik reprezentujący związek może otrzymać wypowiedzenie definitywne lub zmieniające warunki pracy, jeśli zgodę na to wyrazi zarząd zakładowej organizacji związkowej. Z uchwały SN z 5 maja 1993 r. (I PZP 13/93, OSNC 1993/12/216) wynika, że dosłowne rozumienie art. 45 par. 6 prawa spółdzielczego (odesłanie do kodeksu pracy) utraciło znaczenie z chwilą przeniesienia regulacji o związkach zawodowych z kodeksu pracy do odrębnej ustawy. Obecnie należy stosować ochronę wynikającą z ustawy o związkach zawodowych.

Zatem rada nadzorcza spółdzielni jest organem wykonującym uprawnienia w zakresie ochrony trwałości zatrudnienia wobec jej członków w taki sam sposób i na takich samych zasadach jak zarząd zakładowej organizacji związkowej wobec działaczy związkowych. Jest ona zatem właściwym organem uprawnionym do wyrażania zgody na dokonywanie wypowiedzenia umowy o pracę członkowi rady nadzorczej (również w okolicznościach przewidzianych w art. 10 ustawy o zwolnieniach grupowych). Taką interpretację podtrzymał Sąd Najwyższy w wyroku z 9 grudnia 2003 r. (I PK 118/03, OSNAPiUS 2004/21/372).

Także po wygaśnięciu mandatu pracownikowi przysługuje ochrona przed wypowiedzeniem i zmianą wynagrodzenia. Ma to miejsce przez okres określony uchwałą zarządu, a po jego upływie – dodatkowo przez czas odpowiadający połowie okresu określonego uchwałą, nie dłużej jednak niż rok po jego upływie, analogicznie jak związkowcowi po upływie kadencji. Zamiar wypowiedzenia wymienionej w przykładzie umowy z pracownicą będącą wcześniej członkiem rady nadzorczej spółdzielni musi być skonsultowany z radą i wymaga jej akceptacji.

Wskazana ochrona nie obowiązuje lub zostaje ograniczona (możliwe jest dokonanie wypowiedzenia zmieniającego) w przypadkach, kiedy przewidują to przepisy szczególne, czyli np. w razie likwidacji pracodawcy lub redukcji etatów w ramach przeprowadzania zwolnień grupowych.

Podstawa prawna

Art. 45 par. 6 ustawy z 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 188, poz. 1848 z późn. zm.).

Art. 32 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 854 z późn. zm.).