Wierzyciel pracownika zgłosił się do pracodawcy z żądaniem potrącenia z wynagrodzenia kwoty udzielonej pracownikowi pożyczki. Przedstawił uzyskaną kilka miesięcy wcześniej ogólną pisemną zgodę pracownika. Czy w takim przypadku pracodawca może odmówić dokonywania potrąceń?
Kodeks pracy ściśle reguluje możliwości dokonywania odliczeń z wynagrodzenia pracownika zarówno za jego zgodą, jak i bez niej na rzecz pracodawcy oraz innych podmiotów. Artykuł 91 k.p. przewiduje, iż należności inne niż wymienione w art. 87 k.p. mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie.
Potrącenia na rzecz osób trzecich nie są obowiązkiem pracodawcy wynikającym z przepisów prawa pracy – nawet jeżeli pracownik się na nie zgodzi. Oznaczają one obciążenia administracyjne oraz potencjalnie finansowe dla pracodawcy (związane z kosztami ewentualnych przelewów/przekazów na rzecz wierzycieli pracowników, które jednak powinny zostać przez dłużników zwrócone). Pracodawca ma możliwość podjęcia decyzji według swego uznania, w tym odmówić takiej praktyki z zastrzeżeniem obowiązku pobrania składki związkowej na pisemny wniosek zakładowej organizacji związkowej i za pisemną zgodą pracownika.
Pracownik może zawsze cofnąć swoje oświadczenie dotyczące zgody na dokonanie potrącenia z wynagrodzenia wierzytelności podmiotów innych niż pracodawca (w tym składki związkowej). Stąd pracodawca ryzykuje, jeżeli zdecyduje się dokonać odliczeń z pensji pracownika na podstawie ogólnikowego dokumentu sprzed kilku miesięcy okazanego przez wierzyciela. Pracownik może je zakwestionować jako nieuzasadnione i zażądać w szczególności wypłaty potrąconej kwoty wraz z odsetkami, a w szczególnych przypadkach nawet odszkodowania. Ważna zgoda pracownika powinna mieć zatem formę pisemną oraz być skierowana do precyzyjnie oznaczonego pracodawcy, oraz odnosić się do konkretnej wierzytelności i nie naruszać kwoty wolnej od potrąceń określonej w art. 91 par. 2. k.p. W przypadku zbiegu obowiązkowych potrąceń z wynagrodzenia pracownika z dobrowolnymi pierwszeństwo mają te ustawowe.
not. MJ