Firma musi wydać pracownikowi świadectwo pracy z chwilą rozwiązania z nim umowy o pracę. W uzasadnionych przypadkach może też przekazać jego odpis.
Jeden z byłych pracowników, z którym rok temu firma rozwiązała umowę o pracę, zwrócił się do pracodawcy o wydanie mu nowego świadectwa pracy, ponieważ poprzednie gdzieś zagubił, a jest mu ono teraz potrzebne do podjęcia nowej pracy. Jest to już jego drugi taki wniosek w takiej sprawie.
Zgodnie z art. 97 par. 1 k.p. pracodawca ma obowiązek wydać pracownikowi świadectwo pracy z chwilą rozwiązania z nim umowy o pracę. Z kolei z par. 4 rozporządzenia z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania wynika, że pracodawca ma obowiązek przechowywać kopię świadectwa pracy w aktach osobowych pracownika, a w uzasadnionych przypadkach wydać odpis tego świadectwa pracownikowi albo upoważnionej osobie.
Powyższe oznacza, że pracodawca może wydać tylko raz oryginał dokumentu świadectwa pracy, tj. z chwilą zakończenia stosunku pracy z pracownikiem. Ewentualne późniejsze wydanie mu takiego świadectwa nie będzie więc dotyczyło nowego dokumentu (sporządzonego od nowa), tylko odpisu wcześniej wydanego świadectwa pracy. To właśnie na podstawie kopii świadectwa pracy znajdującej się w aktach pracodawca sporządza jego odpis (duplikat). Powinny się tam znaleźć wszystkie informacje, jakie były zawarte w oryginalnym dokumencie, tj. zarówno data pierwotnego sporządzenia świadectwa pracy, jak i informacja o osobie, która taki dokument sporządziła i podpisała. Dokument powinien również zostać odpowiednio oznaczony, tj. zawierać wzmiankę, że jest to odpis (duplikat). Na dole odpisu należy zaś złożyć oryginalny podpis wraz z datą, a także postawić pieczątkę osoby, która sporządziła odpis.
Przepisy prawa nie wyjaśniają, co należy rozumieć przez uzasadnione wypadki zobowiązujące pracodawcę do wydania pracownikowi odpisu świadectwa pracy. W praktyce uznaje się, że decyzję w tym przedmiocie należy pozostawić pracodawcy. Powinien on oceniać każdy wniosek pracownika indywidualnie, z zastosowaniem obiektywnych kryteriów i z uwzględnieniem zasad doświadczenia życiowego. Takie przypadki jak kradzież, zniszczenie (np. w wyniku zalania mieszkania), przeprowadzka do innego miejsca zamieszkania czy zgubienie (zwłaszcza gdy od wydania oryginału świadectwa pracy upłynęło dużo czasu) niewątpliwie uzasadniają wydanie duplikatu.
Jeżeli pracownik powołuje się na określone sytuacje, które w jego ocenie mają uzasadniać wydanie mu świadectwa pracy, a w okolicznościach konkretnej sprawy wiarygodność wyjaśnień pracownika budzi wątpliwości pracodawcy, może on zażądać przedłożenia odpowiednich dokumentów lub złożenia pisemnego oświadczenia. Ważną okolicznością może być dla pracodawcy także cel wydania duplikatu, a więc do czego pracownikowi potrzebny jest odpis. Wniosek pracownika wzmocni więc niewątpliwie to, że ubiega się on o nowe zatrudnienie albo że jest mu on potrzebny np. do celów emerytalnych w postępowaniu przed ZUS.
Przepisy prawa pracy nie mówią nic o formie wniosku pracownika o wydanie świadectwa pracy. Nie musi to być więc wniosek pisemny, ale dla celów dowodowych warto by było, aby taki wniosek został sporządzony na piśmie i załączony do akt osobowych pracownika. Kodeks pracy ani rozporządzenie wykonawcze nie reguluje też kwestii liczby możliwych do wydania duplikatów. Jeżeli więc tylko wniosek pracownika jest za każdym razem uzasadniony, pracodawca będzie miał obowiązek wydania takiego odpisu nawet kilka razy.
PRZYKŁAD
Świadectwo pracy za zatrudnienie na czas określony
Pracownik jest zatrudniony na podstawie kolejnej umowy o pracę na czas określony. Po miesiącu od podpisania drugiej umowy zażądał od pracodawcy świadectwa potwierdzającego zatrudnienie na podstawie pierwszej umowy terminowej (które trwało rok). W takim przypadku firma musi wydać mu świadectwo pracy. Zgodnie z art. 97 par. 11 kodeksu pracy, jeżeli pracownik pozostaje w zatrudnieniu u tego samego pracodawcy na podstawie np. kolejnej umowy na czas określony, pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi jedno świadectwo pracy obejmujące zakończone okresy zatrudnienia na podstawie takich umów zawartych w okresie 24 miesięcy. W takim przypadku pracownik może jednak w każdym czasie żądać wydania świadectwa pracy w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem każdej z zawartych umów terminowych.
Podstawa prawna
Art. 97 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94, z późn. zm.).