Część składki przekazywanej do OFE trafi na subkonto do ZUS. Eksperci nie są jednak zgodni, czy zapisy ewidencyjne, które będą miały de facto charakter księgowy, można dziedziczyć.
Wygląda na to, że ostatnimi zmianami w systemie emerytalnym rząd i parlament zabiją ćwieka nie tylko ekspertom od systemu emerytalnego czy konstytucjonalistom, ale także cywilistom. Na podpis prezydenta czeka ustawa o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych. Przewiduje ona, że przekazywana do OFE składka (7,3 proc. pensji) zostanie podzielona na dwie części: w 2011 roku 5 proc. pozostanie w ZUS, 2,3 proc. trafi do OFE, w kolejnych latach mniej trafi do ZUS, więcej do OFE. Od 2017 roku będzie to odpowiednio: 3,8 proc. i 3,5 proc. Ta część składki, która trafi na subkonto w ZUS, ma być dziedziczona na analogicznych zasadach jak obecnie w OFE. Eksperci są jednak podzieleni w tej sprawie.
Pieniądze na subkoncie, żeby mogły być dziedziczone, muszą spełniać wymogi określone w kodeksie cywilnym. Wynika z niego jednoznacznie, że przedmiotem dziedziczenia mogą być wyłącznie prawa i obowiązki majątkowe. Na subkoncie ewidencjonuje się wpłacone składki i ich waloryzację.
– Zatem subkonto w sensie prawnym odpowiada indywidualnemu kontu w ZUS – mówi Paweł Pelc, radca prawny prowadzący własną kancelarię i wiceprezes Stowarzyszenia Rynku Kapitałowego UNFE.
Dodaje, że ma ono charakter czysto ewidencyjny i nie wyraża żadnych praw majątkowych. Nie da się odziedziczyć zaewidencjonowanych składek, bo nie stanowią one prawa majątkowego, bez względu na to, czy są zapisane na koncie, czy subkoncie w ZUS.
Przemysław Stobiński, radca prawny z CMS Cameron McKenna Dariusz Greszta spółka komandytowa, ma przeciwne zdanie. Uważa, że kwota zapisana na subkoncie ZUS będzie traktowana jako szczególne osobiste prawo majątkowe ubezpieczonego, które z chwilą jego śmierci przechodzi na pewne osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.
– Z tego względu ta kwota nie będzie automatycznie częścią masy spadkowej. Zastosowanie będzie mieć tu art. 922 par. 1 k.c. – mówi Przemysław Stobiński.
Podkreśla, że pieniądze na subkoncie będą przekazywane na bieżące wypłaty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dlatego w przyszłości, gdy konieczna będzie ich wypłata na rzecz uprawnionych, to państwo, a nie OFE będzie musiało znaleźć na te wypłaty gotówkę, bo nie wystarczy zapis księgowy.
Cywiliści staną więc przed problemem, jak pogodzić ewidencyjny jedynie charakter subkont w ZUS z zasadami prawa spadkowego, wymagającymi majątkowego charakteru praw będących przedmiotem dziedziczenia.
800 osób pobierało okresowe emerytury kapitałowe z OFE w lutym 2011 roku