W celu ustalenia prawa do świadczenia rehabilitacyjnego należy złożyć w oddziale ZUS wniosek na druku ZUS Np-7 co najmniej na sześć tygodni przed zakończeniem okresu pobierania zasiłku chorobowego.

Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wykorzystaniu pełnego okresu zasiłkowego(182 dni albo 270 dni - gdy niezdolność była spowodowana gruźlicą):
  •  jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie tej zdolności,
  •  został skierowany na badanie przez lekarza orzecznika ZUS w celu przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy, a lekarz orzekł, że rokuje on odzyskanie zdolności do pracy.
O stanie zdrowia uzasadniającym przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik oddziału ZUS właściwego ze względu na miejsce zamieszkania ubezpieczonego albo komisja lekarska ZUS, w przypadku wniesienia przez ubezpieczonego sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub zgłoszenia przez prezesa ZUS zarzutu wadliwości takiego orzeczenia. Orzeczenie lekarza orzecznika albo komisji lekarskiej stanowi podstawę wydania decyzji w sprawie świadczenia rehabilitacyjnego.
Okres wypłaty
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. W praktyce świadczenie rehabilitacyjne może być przyznane na okres np. jednego, trzech albo ośmiu miesięcy. Ilekroć przy ustalaniu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego lub jego wysokości okres jest oznaczony w miesiącach, za miesiąc uważa się 30 dni.
Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy - również za dni ustawowo wolne od pracy.
Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego
Świadczenie rehabilitacyjne wynosi:
  •  90 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego - za okres pierwszych trzech miesięcy (90 dni),
  •  75 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego - za pozostały okres,
  •  100 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego - jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży.
Jeżeli świadczenie rehabilitacyjne przysługuje z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, świadczenie rehabilitacyjne przysługuje z ubezpieczenia wypadkowego, w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.
Do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego podstawa wymiaru zasiłku chorobowego podlega waloryzacji wskaźnikiem waloryzacji obowiązującym w kwartale, w którym przypada pierwszy dzień okresu przyznanego świadczenia rehabilitacyjnego. Nie dokonuje się waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, jeżeli wskaźnik waloryzacji jest niższy niż 100 proc.
PRZYKŁAD
OKRES POBIERANIA ŚWIADCZENIA
Pracownica była niezdolna do pracy z powodu choroby nieprzerwanie od 5 lipca 2007 r. do 2 stycznia 2008 r., wykorzystując pełny okres zasiłkowy wynoszący 182 dni. Od 3 stycznia 2008 r. przyznano jej świadczenie rehabilitacyjne na okres trzech miesięcy. Świadczenie to należy zatem wypłacać przez okres 90 dni od dnia przyznania, tj. przez okres od 3 stycznia do 1 kwietnia 2008 r.
Brak prawa do świadczenia
Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie, która jest uprawniona do: emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, urlopu dla poratowania zdrowia, udzielonego na podstawie odrębnych przepisów (np. nauczycielom).
Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje także w czasie: urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego, tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem sytuacji, kiedy prawo do świadczenia wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania.
Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli po ustaniu ubezpieczenia osoba:
  •  kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby,
  •  podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
  •  nie nabyła prawa do świadczenia w czasie ubezpieczenia,
  •  ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
  •  jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego.
Ubezpieczonego można pozbawić prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, jeżeli: w okresie pobierania świadczenia wykonuje pracę zarobkową, przyznane świadczenie wykorzystuje niezgodnie z jego celem, zostanie stwierdzone, że niezdolność do pracy została spowodowana w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia popełnionego przez ubezpieczonego.
Dokumenty niezbędne do wypłaty
Do wniosku o świadczenie rehabilitacyjne złożonego na druku ZUS Np-7 należy dołączyć: zaświadczenie o stanie zdrowia wypełnione przez lekarza leczącego - druk ZUS N-9, wywiad zawodowy z miejsca pracy - druk ZUS N-10 (druk ten nie jest wymagany w przypadku, gdy wniosek o świadczenie rehabilitacyjne jest składany przez osobę, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu ubezpieczenia albo przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność), protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy lub kartę wypadku - w przypadku niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej wydaną przez inspektora sanitarnego w przypadku choroby zawodowej.
Jeżeli świadczenie rehabilitacyjne ma być wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, do wniosku o to świadczenie należy dołączyć również zaświadczenie płatnika składek na druku: ZUS Z-3 - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem, ZUS Z-3a - w przypadku ubezpieczonego niebędącego pracownikiem.
Ponadto osoba występująca o świadczenie rehabilitacyjne za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego powinna złożyć oświadczenie na druku ZUS Z-10 o: zaprzestaniu i niepodjęciu działalności stanowiącej tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającej prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby, nieustaleniu prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, braku prawa do zasiłku dla bezrobotnych, braku prawa do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, niepodleganiu obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.
W celu udokumentowania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży, konieczne jest złożenie stosowne zaświadczenie stwierdzające stan ciąży w okresie tej niezdolności.
PRZYKŁAD: WALORYZACJA PODSTAWY
Pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 30 marca do 27 września 2007 r. - 182 dni. W tym okresie otrzymał wynagrodzenie za czas choroby od 30 marca do 1 maja 2007 r. (33 dni) i zasiłek chorobowy od 2 maja do 27 września 2007 r. Podstawę wymiaru wypłacanego wynagrodzenia za czas choroby i zasiłku chorobowego stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres od marca 2006 r. do lutego 2007 r., wynoszące 2860 zł. Od 28 września 2007 r. lekarz orzecznik ZUS przyznał pracownikowi świadczenie rehabilitacyjne na okres sześciu miesięcy (180 dni), tj. do 25 marca 2008 r. Do obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego podstawa wymiaru zasiłku chorobowego została zwaloryzowana wskaźnikiem waloryzacji ogłoszonym na III kwartał 2007 r., wynoszącym 109,9 proc. Podstawa ta wyniosła zatem 3143,14 zł.
PRZYKŁAD
WSKAŹNIK NIŻSZY NIŻ 100 PROC.
Pracownica pobierała zasiłek chorobowy przez pełny okres zasiłkowy (182 dni) w okresie od 6 lipca 2007 r. do 3 stycznia 2008 r. Podstawę wymiaru przysługującego jej w tym okresie zasiłku chorobowego stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od lipca 2006r. do czerwca 2007 r., wynoszące 3400 zł. Od 4 stycznia 2008 r. na okres 12 miesięcy lekarz orzecznik przyznał pracownicy świadczenie rehabilitacyjne. Ponieważ wskaźnik waloryzacji ogłoszony na I kwartał 2008 r., tj. kwartał, w którym przypada pierwszy dzień przyznanego pracownicy świadczenia rehabilitacyjnego, wynosi 99,8 proc., dla celów obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego przyjęta została kwota stanowiąca podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, bez waloryzacji, wynosząca 3400 zł.
ANETA MAJ
gp@ infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
Art. 18-22 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).