Jestem zatrudniony u prywatnego przedsiębiorcy na podstawie umowy o pracę. Ostatnio za naruszenie obowiązków pracowniczych zostałem ukarany karą upomnienia. Nie zgadzam się jednak z decyzją pracodawcy. Co mogę w tej sytuacji zrobić?

Zgodnie z art. 112 k.p. pracownik może wnieść sprzeciw od nałożonej na niego kary porządkowej w przypadku gdy jej zastosowanie nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa. Jest to określenie dość ogólne, w którym zawiera się nie tylko ocena merytorycznych podstaw zastosowania kary, ale również przestrzeganie terminów i procedur przewidzianych dla jej zastosowania.
Przede wszystkim więc pracownik może w sprzeciwie kwestionować materialne przesłanki będące podstawą zastosowania kary. Może podnosić, iż pewne zdarzenia nigdy nie miały miejsca albo że naruszenie obowiązków pracowniczych nie nastąpiło z jego winy. Jako przykład można podać ukaranie pracownika za niepodpisywanie się w zakładzie pracy na liście obecności, który w sprzeciwie wskaże, iż w dniach za które dostał upomnienie, nie miał dostępu do tej listy. Pracownik powinien pamiętać, iż najlepiej w sprzeciwie od razu powołać wszystkie argumenty potwierdzające swoją niewinność. Należy więc przedstawić odpowiednie dokumenty, jak również wskazać świadków zdarzenia.
Poza względami czysto merytorycznymi pracownik może w tym swoistym środku odwoławczym wykazywać, iż pracodawca ukarał go z naruszeniem trybu przewidzianego przepisami prawa. Może bowiem podnosić, iż nałożenie na niego kary nastąpiło po upływie terminów określonych w art. 109 par. 1 k.p. Czyli np. upłynęło ponad dwa tygodnie od czasu, gdy pracodawca dowiedział się o naruszeniu obowiązków pracowniczych lub ponad trzy miesiące od czasu, gdy samo zdarzenie miało miejsce. W sprzeciwie może również podnieść, iż pracodawca przed nałożeniem kary nie wysłuchał go, do czego był zobowiązany zgodnie z art. 109 par. 2 k.p. Dodatkowo pracownik może również twierdzić, iż pracodawca zastosował karę nieprzewidzianą w przepisach, np. pozbawiając go premii regulaminowej. Należy w tym miejscu podkreślić, iż kodeks pracy wyraźnie wymienia za jakiego rodzaju zachowania pracodawca może nałożyć na pracownika kary. I tak nie jest możliwe np. ukaranie pracownika karą pieniężną za niewłaściwy stosunek do przełożonych, gdyż zgodnie z art. 108 par. 2 k.p. taka kara może być nałożona jedynie za nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy. Kodeks określa również wysokość kary pieniężnej którą można nałożyć. Zgodnie z art. 108 par. 3 k.p. kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika. Jeżeli więc pracodawca naruszy wskazane powyżej zasady, pracownik będzie mógł to również podnieść w swoim sprzeciwie.
Warto podkreślić, iż w ocenie zasadności zastosowania kary porządkowej pomocny jest również art. 111 k.p., zgodnie z którym, przy stosowaniu kary bierze się pod uwagę w szczególności rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych, stopień winy pracownika i jego dotychczasowy stosunek do pracy. Pracownik może więc podnosić w sprzeciwie, iż np. rodzaj kary jest nie adekwatny do jego winy i rodzaju naruszenia obowiązków pracowniczych.
AGNIESZKA SIWY
radca prawny, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy, oddział Gdańsk
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 108-112 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).