Pracownik uprawniony do 26 dni urlopu jest zatrudniony w systemie równoważnego czasu pracy. Często jego rozkład przewiduję pracę w poniedziałek, środę i piątek po 12 godzin dziennie. Jak należy udzielić mu 14 dni urlopu? Czy to ma być kolejnych 14 dni, pracujących i niepracujących? Czy należy uwzględnić tylko te, w które zgodnie z rozkładem przypadałaby praca? Czy w 14. dniu pracownik może część dnia spędzić na urlopie, a część w pracy?
Urlopu udziela się w wymiarze godzinowym, odpowiadającym liczbie godzin, jaką pracownik powinien przepracować w danym dniu (art. 1542 par. 1 k.p.). Wynika z tego, że urlopu udziela się na dni, nie zaś na godziny. Przykładowo jeżeli pracownik powinien danego dnia pracować 12 godzin, to urlopu na ten dzień udziela się w wymiarze 12 godzin. Nie można udzielić pracownikowi urlopu w wymiarze 3 godzin z wyjątkiem sytuacji wskazanej w art. 1542 par. 4 k.p. Zgodnie z tym przepisem można udzielić urlopu na część dobowego wymiaru czasu pracy (np. na 2 godziny pracownikowi, który w grafiku ma zaplanowane 12 godzin pracy w danym dniu), gdy pracownikowi pozostał do wykorzystania urlop w wymiarze niższym niż zaplanowany w danej dobie czas pracy. Wymiar urlopu nie może bowiem przekroczyć 20 albo 26 dni. Będą to sytuacje udzielenia ostatnich godzin z przysługującego urlopu w danym roku kalendarzowym albo w okresie krótszym, ze względu na rozwiązanie umowy o pracę. W żadnym innym przypadku pracownik nie może części dnia spędzić na urlopie, a reszty w pracy.
Przy udzielaniu urlopu jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy (art. 1542 par. 2 k.p.), 20 dni urlopu to 160 godzin, a 26 dni – 208. Jeżeli zatem pracownik przebywał na urlopie w ciągu dwóch dni, dla których dobowy miar czasu pracy wynosił 12 godzin, oznacza to wykorzystanie 2 x 12 = 24 godzin urlopu. Wymiar godzin pracy spowodował, że pomimo faktycznego wykorzystania 2 dni urlopu, z wymiaru urlopu odjęto 3 dni.
W celu prawidłowego udzielenia urlopu pracownikowi zatrudnionemu w systemie równoważnego czasu pracy należy pamiętać, że urlop udzielany jest w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (art. 1542 k.p.). Wynika z tego, że urlopu nie można udzielić w niedzielę, święto (chyba że są to dni pracy) ani w dzień wolny od pracy wynikający z rozkładu czasu pracy w pięciodniowym tygodniu pracy czy z konieczności rekompensaty wydłużonej pracy w inne dni w systemie pracy w równoważnych normach. Jeżeli pracownik, w przypadkach dozwolonych przez przepisy, wykonuje pracę w niedzielę i święto, wówczas również na te dni udziela się urlopu.
Udzielając nieprzerwaną część wypoczynku pracownikowi zatrudnionemu w równoważnym systemie czasu pracy, warto zwrócić uwagę na cel tej regulacji. Jest nią zapewnienie pracownikowi minimalnego corocznego okresu odpoczynku. W przepisie jest mowa o dniach kalendarzowych. Ze względu na powyższe, do 14 dni wlicza się wszystkie kolejne dni, czyli poza dniami roboczymi także niedziele, święta i wolne soboty, także występujące bezpośrednio przed zakończeniem urlopu i po nim. Dla pracownika zatrudnionego w systemie równoważnego czasu pracy oznacza to, że 14 dni nieprzerwanego wypoczynku obejmuje niedziele, święta, wolne soboty oraz dni harmonogramowo wolne od pracy, czyli rekompensujące przedłużoną pracę w inne dni. Natomiast od puli 26 dni urlopu, czyli 208 godzin, nie zostanie odjętych 14 dni, lecz liczba godzin, które rzeczywiście były godzinami urlopu. Przykładowo pracownik przebywał na urlopie od 14 do 28 lutego 2011 r., czyli 14 dni kalendarzowych. W pierwszym tygodniu rozkład przewidywał pracę: poniedziałek, środa i piątek – po 12 godzin, a w drugim tygodniu – poniedziałek, środa i piątek – po 12 godzin, czwartek – 8 godzin. Pracownik wykorzystał 80 godzin urlopu, czyli 10 dni z puli 208 godzin.
Podstawa prawna
Art. 1542, art. 162 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).