Jeżeli w firmie działa komisja pojednawcza, pracownik może wystąpić do niej o negocjacje w sporze z pracodawcą. Zawarcie ugody powoduje zakończenie sprawy.
Między pracownikiem i pracodawcą powstał spór co do terminu powstania stosunku pracy. Podwładny postanowił wystąpić do komisji pojednawczej.
Zakończenie sporu pomiędzy pracownikiem i pracodawcą w drodze ugody wymaga współdziałania obydwu jej stron. Ugoda jest umową stron, w której rozstrzygają one samodzielnie istniejący pomiędzy nimi spór oraz czynią sobie wzajemne ustępstwa.
W przypadku ugód pozasądowych największą ich zaletą jest szybkość zakończenia sporu oraz braku kosztów. Jednym z rodzajów ugód pozasądowych jest ugoda zawierana przed komisją pojednawczą.

Kiedy do komisji

Jednak nie u każdego pracodawcy istnieją komisje pojednawcze, mimo iż kodeks pracy wskazuje je jako główny sposób rozstrzygania sporów między pracownikiem i pracodawcą. Komisje pojednawcze powołują wspólnie pracodawca i zakładowa organizacja związkowa.
Jednak nie każdy spór pomiędzy zatrudnionym a firmą może być rozstrzygnięty przed komisją pojednawczą. Kompetencje komisji sprowadzają się wyłącznie do rozpoznawania spraw dotyczących tylko tych roszczeń, z którymi występują pracownicy przeciwko pracodawcom. W kwestiach dotyczących rozwiązania, wygaśnięcia lub nawiązania stosunku pracy wniosek do komisji pojednawczej podwładny musi wnieść przed upływem terminów przewidzianych na wniesienie odwołania do sądu pracy.
Zgłoszenie wniosku o rozpoznanie sprawy przed komisją przerywa bieg terminu przewidzianego przez kodeks pracy na wniesienie pozwu. Pracownik może złożyć wniosek na piśmie lub ustnie do protokołu.

Zawarcie ugody

Sposobem rozstrzygnięcia sporu pomiędzy pracownikiem i pracodawcą prowadzonego przed komisją pojednawczą jest jedynie ugoda. Organ ten nie może wydać żadnego innego orzeczenia. Komisja powinna dążyć, aby załatwienie sprawy w drodze ugody nastąpiło w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
W sprawach dotyczących wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia postępowanie pojednawcze kończy się z mocy prawa z upływem 14 dni od dnia złożenia wniosku przez pracownika, a w innych sprawach – z upływem 30 dni od dnia złożenia wniosku. Ugodę zawartą przed komisją pojednawczą wpisuje się do protokołu posiedzenia zespołu. Protokół podpisują strony i członkowie zespołu. Niedopuszczalne jest zawarcie ugody, która byłaby sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego.
Ugody dotyczyć mogą roszczeń o charakterze pieniężnym – żądania zapłaty określonych kwot. W takim przypadku pracodawca z mocy ugody zobowiązuje się zapłacić pracownikowi kwotę określoną w ugodzie, w terminie i w sposób w niej określony. Świadczenie może też być rozłożone na raty. Ugoda dotycząca prawidłowości wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania z nim umowy bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów prawa sprowadzać się może do cofnięcia oświadczenia woli skierowanego do pracownika.

Wystąpienie do sądu

Jeżeli postępowanie przed komisją pojednawczą nie doprowadzi do rozstrzygnięcia sporu, pracownik ma 14 dni od zakończenia postępowania na zgłoszenie żądania przekazania sprawy do sądu pracy. W takiej sytuacji wniosek o rozpoznanie sprawy przed komisją zastępuje pozew. Brak ugody przed komisją pojednawczą nie wyklucza jednak możliwości zawarcia jej przed sądem.
Jeśli ugoda została zawarta, a pracodawca jej nie realizuje, po nadaniu jej przez sąd pracy klauzuli wykonalności będzie stanowiła tytuł wykonawczy, na mocys którego podwładny będzie mógł wyegzekwować roszczenie przez komornika lub w niektórych przypadkach przez sąd.
Pracownikowi przysługuje też prawo wystąpienia do sądu pracy w terminie 30 dni, a w sprawach dotyczących rozwiązania, wygaśnięcia lub nawiązania stosunku pracy w terminie 14 dni od dnia zawarcia ugody – z żądaniem uznania jej za bezskuteczną, jeżeli uważa, że ugoda narusza jego słuszny interes.
PRZYKŁAD
Korzystając z ugody strony zmienią tryb rozwiązania umowy o pracę
Pracownik odwołał się do komisji pojednawczej od decyzji pracodawcy o rozwiązaniu z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia. Podwładnemu najbardziej zależy na tym, aby w świadectwie pracy nie znalazł się zapis o dyscyplinarnym zwolnieniu. Ugoda zawarta przed komisją pojednawczą polegać może na cofnięciu przez pracodawcę oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia i zgodnym ustaleniu, że umowa została rozwiązana za porozumieniem stron.
Podstawa prawna
Art. 244 – 256 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).