Osoba, której przysługuje urlop macierzyński, ma prawo w tym okresie do zasiłku macierzyńskiego finansowanego z ZUS. Zasiłek ten jest tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowego.
Ubezpieczona urodziła dziecko 25 lutego, a zasiłek macierzyński za luty zostanie jej wypłacony w marcu. Za luty płatnik złoży za nią raport ZUS RCA z kodem tytułu do ubezpieczeń 12 40 xx, w którym wykaże zerową podstawę wymiaru i zerowe kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Składki od zasiłku za luty wypłaconego w marcu powinny być wykazane w raporcie składanym za marzec.
Składki na ubezpieczenia są naliczane za każdą osobę, której jest wypłacany zasiłek macierzyński. Płatnikiem składek jest podmiot wypłacający ten zasiłek, a więc pracodawca, gdy jest on uprawniony do wypłaty zasiłków, lub ZUS, gdy firma nie jest uprawniona do wypłaty zasiłków.
Płatnicy nie zgłaszają do ubezpieczeń osób pobierających zasiłki macierzyńskie na formularzach ZUS ZUA. Wykazują je w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA z kodem 12 40 xx, co jest traktowane jako zgłoszenie do ubezpieczeń.

Raporty na zasiłku

Za osoby pobierające zasiłek macierzyński pracodawca musi co miesiąc sporządzać następujące raporty:
– ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia właściwym dla osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę (01 10 x x) oraz kodem świadczenia/przerwy 311 (zasiłek macierzyński), – raport ten jest sporządzany za miesiąc, w którym zasiłek macierzyński został wypłacony,
– ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40 xx, gdzie płatnik wykazuje składki naliczone od kwoty wypłaconego zasiłku – gdy w danym miesiącu zasiłek nie został wypłacony, to za ten miesiąc należy złożyć raport z zerowymi podstawami wymiaru i zerowymi kwotami składek.
Złożenie przez płatnika składek kompletu dokumentów za daną osobę z kodem tytułu ubezpieczenia osoby pobierającej zasiłek macierzyński (12 40 xx) nie zwalnia płatnika od złożenia za tę osobę imiennego raportu miesięcznego ZUS RSA o okresie przerwy w opłacaniu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, z tytułu którego nabyła prawo do zasiłku, np. z umowy o pracę. Wobec tego pracodawca ma obowiązek składać za pracownicę, której wypłaca zasiłek macierzyński, raport ZUS RSA z kodem tytułu do ubezpieczeń 01 10 xx. Pracodawca wykaże w nim kwotę oraz okres, za który wypłacił zasiłek. W polu kod świadczenia/przerwy powinien wpisać 311 (zasiłek macierzyński). Raport ten należy składać za miesiąc, w którym nastąpiła wypłata zasiłku.



Podstawa wymiaru składek

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi kwota wypłaconego zasiłku macierzyńskiego. Od tej kwoty płatnik wykazuje składki na ubezpieczenia emerytalne (19,52 proc.) i na ubezpieczenie rentowe (6 proc.).
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest ograniczona i w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej (w 2011 r. jest to kwota 100 770 zł). Ograniczenie rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dotyczy wszystkich tytułów do ubezpieczeń w danym roku kalendarzowym, z których od podstawy wymiaru obliczane były składki na wymienione ubezpieczenia (w tym również pobierania zasiłku macierzyńskiego).
PRZYKŁAD
Raportu za miesiąc w którym wypłacana jest pensja i zasiłek
Ubezpieczona jest zatrudniona na umowę o pracę. 20 lutego urodziła dziecko i nabyła prawo do zasiłku macierzyńskiego. 28 lutego zostało jej wypłacone wynagrodzenie w wysokości 1500 zł oraz zasiłek macierzyński w wysokości 1400 zł. Za luty płatnik składek powinien złożyć za nią następujące dokumenty:
ZUS RSA (z kodem 01 10 xx) i wykazać okres od 20 – 28 lutego jako okres przerwy w opłacaniu składek, kwotę 1400 zł i kod świadczenia przerwy 311,
ZUS RCA (z kodem 01 10 xx), gdzie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wykaże kwotę 1500 zł i od tej podstawy naliczy składki na ubezpieczenia społeczne, oraz poda podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne 1294,35 zł (1500 zł – 205,65 zł – składki finansowane ze środków ubezpieczonego),
ZUS RCA (z kodem 12 40 xx), gdzie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wykaże kwotę 1400 zł i od kwoty tej naliczy składki na te ubezpieczenia.
Podstawa prawna
Art. 6 ust. 1 pkt 19, art. 36 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).