Samorządom pozostało kilka dni na wypłacenie dodatku uzupełniającego nauczycielom, którzy w 2010 roku nie osiągnęli średnich płac. Jego wykonanie sprawdzą regionalne izby obrachunkowe.
Gminy i powiaty już po raz drugi muszą stosować przepisy o wyrównywaniu pensji nauczycielom i wpłacaniu im kolejnego dodatku. Aby poprawnie wyliczyć pensje nauczycielom, samorządy muszą to zrobić według wzorów określonych w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej z 13 stycznia 2010 r. dotyczącego średnich płac nauczycieli. Dlatego wszystkie placówki, a nie tylko szkoły, powinny być uwzględniane przy wyliczaniu średnich płac nauczycieli z określonym stopniem awansu w przeliczeniu na pełne etaty.
Samorządy powinny wyliczać średnią pensje przy uwzględnieniu 14 składników wynagrodzenia pedagogów. Jeśli np. stażyści ze wszystkich szkół na terenie gmin nie osiągają średniej, to różnica kwoty wypłaconej zgodnie ze średnią a kwotą już przez nich otrzymaną będzie im wpłacona w dodatku uzupełniającym. Gdy wyliczona różnica na pełny etat wyniesie 200 zł, to nauczyciel zatrudniony na pół etatu otrzyma 100 zł.
Z kolei nauczyciel zatrudniony na 1,5 etatu otrzyma wyrównanie do pełnego etatu w wysokości 200 zł. Ponadto, jeśli nauczyciel był zatrudniony w ubiegłym roku przez sześć miesięcy otrzyma 100 zł dodatku proporcjonalnie do jego zatrudnienia. Na taki dodatek mogą też liczyć ci, którzy już nie pracują w szkole i nie osiągnęli średniej. W rozporządzeniu został też określony wzór sprawozdania dla samorządów z wykonania obowiązku zapewniania pedagogom średnich płac.

Dodatek do urlopu

Urzędnicy w gminie, wyliczając pensje nauczycieli, powinni pamiętać, że w niewielkim zakresie, ale jednak zmienią się zasady ich określania. Dotyczy to wyliczania wynagrodzenia, gdy nauczyciele przebywają na urlopie. Do ich pensji za urlop wypoczynkowy został dodany kolejny dodatek, który ma wpływać na zwiększenie wynagrodzenia wypłacanego nauczycielom w czasie wakacji lub ferii.
Wcześniej samorządy przy wypłacaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy w tym czasie musiały uwzględnić m.in. pensję zasadniczą, dodatki za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny oraz warunki pracy. Po zmianie rozporządzenia w sprawie wyliczenia średnich płac przepisy uwzględniają też jednorazowy dodatek uzupełniający. Samorządy wypłacają go tym pedagogom, którzy nie osiągają średniej płacy zagwarantowanej w art. 30 Karty mauczyciela. Dodatek ten jest wyrównaniem do średniej za cały rok. Dlatego w wynagrodzeniu miesięcznym za urlop będzie uwzględniany w wysokości 1/12 kwoty wyrównania. Dodatek też ma być uwzględniany przy wpłacaniu pedagogom trzynastej pensji.

Ważne są terminy

Samorządy muszą przestrzegać terminów określonych w Karcie nauczyciela na wyliczenie, sprawdzenie i wypłacenie wynagrodzeń nauczycielom. Jeśli ich nie dochowają, mogą się narazić np. na zarzut naruszenia dyscypliny finansów. Wymuszona przez samorządy ostatnia nowelizacja przepisów wprowadziła zmiany terminów dotyczących wypłaty nauczycielom tzw. dodatku uzupełniającego. W poprzedniej wersji ustawy nie można było nałożonych na gminy obowiązków prawidłowo wyliczyć, gdyż na koniec roku nauczyciele mieli mięć już wypłacone pieniądze. Przesunięcie terminów pozwoli na prawidłowe wyliczenie środków finansowych przekazanych na płace dla pedagogów. Zgodnie z nowelizacją wszystkie samorządy będą musiały do 20 stycznia przeprowadzić analizę wydatków na wynagrodzenia nauczycieli. Następnie tym, którzy nie osiągnęli średnich płac zagwarantowanych w ustawie, do 31 stycznia wypłacić dodatek uzupełniający. Wszystkie samorządy będą też musiały do 17 lutego złożyć do regionalnych izb obrachunkowych, dyrektorów szkół i związków zawodowych sprawozdanie z osiągania średnich. Nowelizacja Karty nauczyciela zobowiązała też ministra edukacji narodowej do sporządzenia jednolitego wzoru sprawozdania dla gmin. Dodatkowo RIO co roku wydaje jego wersję elektroniczną, co ułatwia prawidłowe wyliczenie średnich.



Czterololetnia kontrola

W gminach przy kompleksowej kontroli przeprowadzanej przez RIO sprawdzany jest też sposób wyliczenia średnich i wypłacenia ewentualnego dodatku uzupełniającego. Każda gmina powinna się spodziewać kontroli pensji co cztery lata. W wyjątkowych sytuacjach przy występujących sygnałach o nieprawidłowościach może być też kontrola doraźna.
Kontrola samorządów odbywa się przez RIO w zakresie wywiązywania się z ustawowego obowiązku dotyczącego zapewnienia średnich płac nauczycieli. Sprawdza ona gminę dwukrotnie. Pierwszy raz weryfikuje poprawność sporządzonego sprawozdania. Jeśli okaże się, że są w nim nieprawidłowości, gmina będzie musiała je wyjaśnić. Drugie sprawdzenie nastąpi przy okazji kompleksowej kontroli gminy. Kontrolerzy będą wtedy badać stopień osiągnięcia w samorządach wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości RIO powiadomi wojewodę o niewykonywaniu tego zadania przez gminę. Dodatkowo związki zawodowe i dyrektor szkoły będą mogli wskazać regionalnej izbie obrachunkowej ewentualne nieprawidłowości w sprawozdaniu.
Terminy dla samorządów na podliczenie pensji nauczycieli za 2010 rok
Gmina ma obowiązek do:
● 20 stycznia – sporządzić analizę poniesionych wydatków na pensje pedagogów,
● 31 stycznia – wypłacić dodatek uzupełniający nauczycielom, którzy nie osiągnęli średnich płac,
● 10 lutego – sporządzić sprawozdanie z poniesionych wydatków na pensje pedagogów,
● 17 lutego – przesłać dyrektorowi szkoły, oświatowym związkom zawodowym oraz regionalnym izbom obrachunkowym sprawozdanie.
PODSTAWA PRAWNA
Ustawa z 19 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Karta nauczyciela (Dz.U. nr 213, poz. 1650).
Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 13 stycznia 2010 r. w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz.U. nr 6, poz. 35 z późn. zm.).