Dopiero w marcu tego roku wobec osób pobierających świadczenia i zasiłki przedemerytalne będą stosowane wcześniejsze zasady rozliczania przychodów z tytułu pracy zawodowej lub prowadzenia działalności gospodarczej. Natomiast przychody za ubiegły rok będą rozliczane na podstawie starych zasad polegających na sumowaniu wysokości świadczenia i przychodu.
Świadczenia i zasiłki przedemerytalne będą zmniejszane i zawieszane na podstawie tylko przychodu z dodatkowej pracy. Natomiast wysokość przychodów nie będzie już sumowana z samym zasiłkiem, co powodowało, że taka osoba mogła mniej dorobić niż pozostali emeryci i renciści.

Rozliczenie przychodu

Wejście w życie ustawy z 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. nr 17, poz. 79) nie spowoduje natychmiastowych zmian w przepisach. Zgodnie z art. 2 tej ustawy do zawieszania lub zmniejszania świadczeń i zasiłków przedemerytalnych z tytułu przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym 2010/2011 (także w latach poprzednich) stosuje się przepisy w brzmieniu dotychczasowym. Rok rozliczeniowy 2010/2011 rozpoczął się 1 marca 2010 r., a kończy 28 lutego 2011 r. Oznacza to zatem, że nowe zasady będą stosowane od 1 marca 2011 r., natomiast zarówno przychody uzyskane w lutym, jak i rozliczenie roku 2010/2011 nastąpi na podstawie przepisów w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją.
Osoby pracujące dorywczo, a więc zawierające krótkotrwałe umowy, np. kilkudniową umowę-zlecenie, rozliczają się według tych samych zasad co wszyscy. Jeśli w okresie wykonywania takiej umowy nie zdążą powiadomić ZUS o jej zawarciu i uzyskanej kwocie przychodów – bezwzględnie muszą to uczynić po zakończeniu roku rozliczeniowego. Świadczeniobiorca może wybrać rozliczenie roczne lub miesięczne. Zależne to jest od tego, która forma rozliczenia jest dla świadczeniobiorcy korzystniejsza. Rozliczenia dokonuje ZUS, sumując łączną kwotę przychodu osiągniętą przez świadczeniobiorcę w okresie roku rozliczeniowego i porównuje ją z roczną dopuszczalną kwotą przychodu oraz roczną graniczną kwotą przychodu. W celu dokonania rozliczenia miesięcznego organ rentowy ustala kwoty przychodu osiągnięte w kolejnych miesięcy roku rozliczeniowego i porównuje je z kwotami przychodu: dopuszczalną i graniczną. Jednocześnie sprawdza, czy świadczeniobiorca nie pobrał nienależnych świadczeń.

ZUS musi wiedzieć

Ustawa o świadczeniach przedemerytalnych nakłada na osoby uprawnione do tych świadczeń i zasiłków obowiązek informowania ZUS o osiąganiu przychodu oraz o jego wysokości. Ten obowiązek wynikał zarówno z przepisów dotychczasowych (art. 6 ust. 7), jak i znowelizowanych (art. 6 ust. 2). Tak więc te osoby, które osiągały przychody przed 1 marca 2011 r., zobowiązane były do podania ich wysokości oraz tytułu, z jakiego je osiągają (umowa-zlecenie, umowa o pracę itd.). Jeśli nadal je osiągają i w tej samej wysokości – analogicznie jak dotychczas nie muszą przedkładać żadnych nowych zaświadczeń. Jeśli jednak zmieniła się wysokość tych przychodów – muszą (również podobnie jak dotychczas) powiadomić ZUS o tej zmianie i przekazać zaświadczenie o ich nowej wysokości.
Zaświadczenie o wysokości osiąganych przychodów muszą nadesłać także te osoby, które dotychczas nie osiągały przychodów, a podejmą pracę zarobkową (np. umowa o pracę, umowa-zlecenie czy umowa o pracę nakładczą) w roku rozliczeniowym 2011/2012.

Obowiązki pracodawcy

Pracodawca musi informować ZUS na bieżąco o wysokości zarobków pracownika uprawnionego do świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego. Oznacza to zatem, że musi niezwłocznie powiadomić ZUS o zatrudnieniu osoby uprawnionej do tych świadczeń oraz o wysokości wynagrodzenia. Natomiast po zakończeniu roku rozliczeniowego – w terminie do 31 maja – musi przesłać do ZUS informację o wysokości zarobków uzyskanych w kolejnych miesiącach rozliczanego roku. Jest to zmiana w stosunku do stanu sprzed nowelizacji, bowiem dotychczas pracodawca informował ZUS o łącznej kwocie przychodu uzyskanej przez uprawnionego w rozliczanym roku. Obowiązek informowania o kwotach przychodu uzyskanych w kolejnych miesiącach wynika z wprowadzenia możliwości miesięcznego rozliczenia świadczeń (zasiłków) przedemerytalnych.



Zlikwidowany zakład

O świadczenie przedemerytalne mogą się ubiegać osoby, które nie ze swojej winy utraciły pracę, mają długi staż ubezpieczeniowy, ale nie spełniają jeszcze warunków do uzyskania emerytury. Muszą mieć co najmniej: 55 lat – kobieta – i 60 lat – mężczyzna. Z takiej możliwości mogą skorzystać osoby zwolnione z zakładów pracy, przedsiębiorcy, którzy ogłosili upadłość, oraz osoby, które utraciły prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. W przypadku pracowników o takie świadczenia mogą się ubiegać ci z nich, którzy musieli odejść z pracy z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy w rozumieniu przepisów ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. nr 158, poz. 1121 z późn. zm.). Oznacza to, że pomoc jest przyznawana pracownikom. Taka sytuacja zachodzi m.in. wówczas, gdy sąd upadłościowy wydał postanowienie o ogłoszeniu upadłości pracodawcy (obejmującej likwidację majątku dłużnika lub możliwość zawarcia układu). Dzięki takiemu zapisowi osoby, które zostały z takich powodów zwolnione z pracy, mogą nabyć prawo do świadczenia przedemerytalnego, jeśli do dnia rozwiązania stosunku pracy ukończyły co najmniej 56 lat (kobieta) lub 61 lat (mężczyzna) oraz udowodniły okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Jeśli na koniec roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy posiadały dłuższy staż ubezpieczeniowy (co najmniej 34 lata dla kobiet lub 39 lat dla mężczyzn), mogą uzyskać świadczenie przedemerytalne bez względu na osiągnięty wiek. W obydwu przypadkach konieczne jest pozostawanie w zatrudnieniu przez okres co najmniej sześć miesięcy u pracodawcy, który następnie uległ likwidacji lub stał się niewypłacalny. Do tego stażu wliczane są również okresy pobierania świadczeń w razie choroby i macierzyństwa.
Przedsiębiorcy, którzy ogłosili upadłość, muszą się zarejestrować w powiatowym urzędzie pracy i przynajmniej przez sześć miesięcy pobierać zasiłek dla bezrobotnych. Powinni jednak wiedzieć, że nie każdy prowadzący firmę mającą kłopoty finansowe może otrzymać takie świadczenie. W tym konkretnym przypadku nie wystarczy zwykłe wyrejestrowanie działalności gospodarczej. Konieczne jest wydanie przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości.
Tekst powstał przy współpracy Departamentu Emerytalno-Rentowego Centrali ZUS.
Ważne!
Pracodawca musi przesłać do ZUS informację o wysokości przychodów osoby otrzymującej świadczenie i zasiłek przedemerytalny
Ważne!
Po nowelizacji świadczenie przedemerytalne ulega zmniejszeniu, jeżeli kwota przychodu przekracza miesięcznie kwotę 25 proc. przeciętnego wynagrodzenia (806,25 zł), ale nie jest większa niż 70 proc. tego wynagrodzenia (2257,49 zł)
Ważne!
1 marca ZUS ogłosi wysokość świadczenia i zasiłku po waloryzacji
Możliwość uzyskania świadczenia przedemerytalnego mają:
● osoby zwolnione z zakładów pracy,
● przedsiębiorcy, którzy ogłosili upadłość,
● osoby, które utraciły prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Świadczenie po odebraniu renty
O świadczenia przedemerytalne mogą się ubiegać osoby, które utraciły prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej pięciu lat. Dodatkowo muszą się zarejestrować w powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od ustania tego prawa. Świadczenie przysługuje im po osiągnięciu wieku co najmniej 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn. Osoby ubiegające się o przyznanie tego świadczenia muszą również udowodnić staż ubezpieczeniowy wynoszący 20 lat (kobieta) i 25 lat (mężczyzna). Obydwa warunki muszą być spełnione do dnia, w którym ustało prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Podstawa prawna
Art. 1 – 2 ustawy z 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. z 2011 r., nr 17, poz. 79).