Firma może zawiesić działalność na okres od jednego do 24 miesięcy. Może to jednak zrobić firma niezatrudniająca pracowników.
Wspólnicy prowadzący spółkę cywilną chcą zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej. Mogą to zrobić, ale każdy indywidualnie we własnym imieniu i pod warunkiem że nie zatrudniają osób na umowę o pracę.
Obowiązek ubezpieczeń osoby prowadzącej działalność istnieje od dnia rozpoczęcia do dnia zaprzestania wykonywania działalności. Wyłączone są okresy, w których jej wykonywanie zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
Działalność może być zawieszona, gdy osoba prowadząca działalność nie zatrudnia pracowników, na okres od 1 do 24 miesięcy.

Obowiązek zgłoszenia

Zawieszając działalność, płatnik zobowiązany jest zgłosić to w organie ewidencyjnym, który przekazuje do ZUS kopię wpisu o zawieszeniu.
Na tej podstawie ZUS sporządza wyrejestrowanie płatnika składek (ZUS ZWPA), wyrejestrowanie z ubezpieczeń osoby prowadzącej działalność (ZUS ZWUA) oraz członków rodziny osoby ubezpieczonej – osoby prowadzącej działalność (ZUS ZCNA).
ZUS nie wyrejestruje płatnika, gdy zatrudnia on osoby, za które ma obowiązek składania dokumentów ubezpieczeniowych (np. zleceniobiorców).
Jeżeli do ZUS-u wpłynie z organu ewidencyjnego informacja o zawieszeniu, a płatnik nie wyrejestrował z ubezpieczeń osób będących pracownikami, wówczas powiadomi organ ewidencyjny oraz płatnika składek o wszczęciu postępowania wyjaśniającego w celu ustalenia, czy faktycznie nastąpiło jej zawieszenie.
Zawieszenie wykonywania działalności powoduje ustanie obowiązku ubezpieczeń od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie działalności (art. 36a ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).



Okres zawieszenia

W okresie zawieszenia osoba prowadząca działalność nie podlega ubezpieczeniom społecznym. Może złożyć wniosek o kontynuowanie ubezpieczeń i opłacać za siebie składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Gdy to zrobi, musi złożyć druk ZUS ZUA z kodem tytułu 19 00 xx. Natomiast należne za siebie składki na te ubezpieczenia będzie w tym okresie naliczać od podstawy, jaka ją obowiązuje z działalności, tj. 30 proc. minimalnego wynagrodzenia (gdy prowadzący jest uprawniony do opłacania składek od niższej podstawy) lub od 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia.
Prowadzący działalność w okresie zawieszenia nie może opłacać za siebie składek na ubezpieczenie wypadkowe i chorobowe. W tym okresie nie podlega również ubezpieczeniu zdrowotnemu. Prawo do korzystania ze świadczeń z opieki zdrowotnej ustaje po upływie 30 dni od dnia wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego. Dotyczy to zarówno jego, jak i zgłoszonych przez niego członków rodziny.
Prowadzący działalność w okresie zawieszenia powinien być zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny, np. przez współmałżonka, który jest pracownikiem.
Gdy jest to niemożliwe, prowadzący działalność może zawrzeć z NFZ umowę dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego i samodzielnie opłacać za siebie składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Wznowienie działalności

Wznowienie wykonywania działalności należy zgłosić w organie ewidencyjnym, który przekazuje do ZUS-u kopię wpisu o wznowieniu. W oparciu o tę informację sporządzane są dokumenty ubezpieczeniowe: zgłoszenie płatnika składek (ZUS ZFA) oraz zgłoszenie do ubezpieczeń osoby prowadzącej działalność, odpowiednio na ZUS ZUA lub ZUS ZZA – zgodnie z podleganiem ubezpieczeniom, wskazanym w ostatnim zgłoszeniu przed zawieszeniem działalności.
Jeżeli w okresie zawieszenia wystąpiły zmiany dotyczące podlegania ubezpieczeniom lub kodu tytułu ubezpieczenia, płatnik składek zobowiązany jest do złożenia dokumentów zgłoszeniowych do ubezpieczeń.
Po wznowieniu płatnik składek musi złożyć dokumenty zgłoszeniowe za wszystkie wyrejestrowane osoby podlegające ubezpieczeniom (np. za osoby współpracujące), jak i członków rodziny.
PRZYKŁAD
Przy zawieszeniu działalności składki są mniejsze o dni jej nieprowadzenia
Przedsiębiorca zawiesił działalność od 5 stycznia. Składki na ubezpieczenia społeczne opłaca od 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Składki opłaci za okres od 1 do 4 stycznia. Minimalna podstawa wymiaru za ten okres wynosi 260,05 zł (2015,40 zł: 31 x 4). Natomiast za okres od 5 stycznia składek już nie będzie płacił. Oczywiście musi zapłacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne od pełnej podstawy wymiaru.
Podstawa prawna
Art. 13 ust. 1 pkt 5, art. 36a ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).