W zawartej umowie o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia strony powinny uzgodnić wysokość odszkodowania. Nie może być ona niższa niż zagwarantowana w kodeksie pracy
Pracodawca zawarł z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia. W umowie nie zawarto postanowienia dotyczącego rekompensaty z tytułu powstrzymywania się przez pracownika od działań konkurencyjnych. Nie oznacza to jednak, że pracodawca jest zwolniony z jego wypłaty.
Jedną z form ochrony interesów pracodawcy jest zobowiązanie pracownika do okresowego niepodejmowania pracy w konkurencyjnej firmie po ustaniu zatrudnienia. Jest to regulowane w umowie o zakazie konkurencji, jaką pracodawca może zawrzeć na podstawie kodeksu pracy z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić go na szkodę.

Po ustaniu zatrudnienia

Koniecznym elementem takiej umowy obowiązującej po ustaniu zatrudnienia jest określenie wysokości odszkodowania, stanowiącego dla byłego pracownika rekompensatę finansową za ograniczenia dotyczące podejmowania przez niego zatrudnienia. Pracownik ma jednak prawo do uzgodnionego odszkodowania dopiero po ustaniu zatrudnienia, które jak podkreśla się w orzecznictwie SN powinno mieć charakter definitywny.
W wyroku z 18 grudnia 2006 r., II PK 95/2006 (OSNP z 2008 r. nr 3–4, poz. 32), SN uznał, że za powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej odszkodowanie przewidziane w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie przysługuje, jeżeli zatrudnienie jest nieprzerwanie kontynuowane, choćby doszło do zmiany treści stosunku pracy.

Termin i forma zapłaty

Pracodawca powinien zapłacić byłemu pracownikowi odszkodowanie w terminach określonych w umowie o zakazie konkurencji. Jeżeli jednak strony nie sprecyzowały tej kwestii w umowie, zapłata powinna następować w okresach miesięcznych (wyrok SN z 26 stycznia 2005 r., II PK 186/2004; OSNP z 2005 r. nr 24, poz. 391). Co do formy jego zapłaty strony same uzgadniają dogodne rozwiązanie, najczęściej jest to wpłata na wskazane przez pracownika konto bankowe.
Niewywiązywanie się przez pracodawcę z obowiązku wypłaty odszkodowania zwalnia pracownika z zakazu konkurencji przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa. Ustanie tego zakazu dotyczy jednak tylko pracownika, a nie zobowiązania pracodawcy do wypłaty stosownego odszkodowania (wyrok SN z 17 listopada 1999 r., I PKN 358/99; OSNAPiUS z 2001 r. nr 7, poz. 217). Jeżeli więc firma nie płaci pracownikowi odszkodowania, to może on podjąć działania konkurencyjne, a zobowiązanie pracodawcy pozostaje nadal aktualne. Należy przyjąć, że dotyczy to także sytuacji, gdy pracodawca nienależycie wywiązuje się ze swego zobowiązania, dopuszczając się opóźnienia w wypłacie odszkodowania (wyrok z 27 maja 2009 r., I PK 300/2008; LexPolonica nr 2080729).

Wysokość odszkodowania

Odszkodowanie należne pracownikowi od pracodawcy w związku z zawarciem umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie może być niższe od 25 proc. wynagrodzenia otrzymanego przez niego przed ustaniem zatrudnienia przez czas odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Kodeks pracy ustala więc jedynie minimalne odszkodowanie, pozostawiając stronom umowy ustalenie konkretnej jego wysokości.
Oznacza to, że strony mogą uzgodnić wyższe odszkodowanie, ale nie wolno im określić go na poziomie niższym niż gwarantowane minimum lub w ogóle nie przewidzieć żadnej rekompensaty. Jeżeli bowiem strony nie uregulowały kwestii odszkodowania, to zastosowanie znajdzie przepis kodeksu pracy określający jego minimalną wysokość (wyrok SN z 17 grudnia 2001 r., I PKN 742/2000, OSNP z 2003 r. nr 24, poz. 588).
PRZYKŁAD
Jednostronna decyzja pracodawcy nie zwalnia go z obowiązku wypłaty
Strony zawarły umowę o zakazie konkurencji na okres roku po ustaniu stosunku pracy. Pracownik otrzymał ofertę innej pracy i po trzech miesiącach zatrudnienia wypowiedział umowę o pracę. Z uwagi na krótki okres zatrudnienia pracodawca zwolnił go z zakazu podejmowania działalności konkurencyjnej, a siebie z zapłaty uzgodnionego odszkodowania. Jednak nawet krótki okres zatrudnienia nie jest przyczyną uzasadniającą zaprzestanie obowiązywania zakazu konkurencji przed upływem umówionego terminu (wyrok SN z 7 lipca 2000 r., I PKN 731/99; ONAPiUS z 2002 r. nr 2, poz. 41). Skoro więc strony nie uzgodniły w umowie innych okoliczności zwalniających pracodawcę z zapłaty odszkodowania, to pracodawca nie może zwolnić się z tego obowiązku jednostronną decyzją. Strony mogą jednak porozumieć się w zakresie wzajemnego zwolnienia się z zobowiązań.
PODSTAWA PRAWNA
Art. 1012 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).