Rodzic zastępczy niespokrewniony z dzieckiem powinien mieć prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na takich samych zasadach jak rodzic spokrewniony.
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje opiekunowi osoby niepełnosprawnej, jeżeli ciąży na nim obowiązek alimentacyjny oraz rezygnuje z pracy, aby taką opiekę sprawować. Przepisy wskazują, że świadczenie nie może być przyznane, gdy osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej z dzieckiem. Takie uprawnienie dla rodziców zastępczych wprowadzone do ustawy o świadczeniach rodzinnych to wynik wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 lipca 2008 r (sygn. akt P 41/07).
O świadczenie pielęgnacyjne nie mogą się natomiast ubiegać rodzice, którzy tworzą rodzinę zastępczą innego typu niż spokrewniona. Na te przepisy skargę do sądu złożył opiekun niepełnosprawnego dziecka, który jest dla niego rodzicem zastępczym niespokrewnionym. Powołał się przy tym właśnie na wyrok TK.
– Jednym z warunków przyznania świadczenia jest obowiązek alimentacyjny, który w przypadku rodzin niespokrewnionych z dzieckiem nie występuje – mówi Maria Jabłońska, kierownik referatu świadczeń rodzinnych MOPS w Iławie.
Jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 28 lipca 2010 r (sygn. akt IV SA/Po 476/10) przyznał rację rodzicowi i uchylił zaskarżoną decyzję gminy.
Argumentował, że zróżnicowanie sytuacji rodzin zastępczych spokrewnionych, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, oraz pozostałych rodzin zastępczych w zakresie świadczenia pielęgnacyjnego jest przejawem nieuzasadnionej dyskryminacji tych ostatnich. Jeżeli więc dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej będzie wymagało stałej opieki ze względu na niepełnosprawność, to rodzina zastępcza, niezależnie czy zobowiązana do alimentacji względem dziecka, czy nie, powinna mieć prawo do świadczenia.
Sąd dodał, że rezygnacja przez jednego z rodziców zastępczych z pracy i zajęcie się stałą opieką nad dzieckiem bez uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego spowoduje utratę stałego źródła utrzymania, które jest jedną z obligatoryjnych przesłanek ustanowienia rodziny zastępczej.