W sytuacji wypadku przy pracy pracodawca powołuje specjalny zespół, który bada jego okoliczności. Następnie sporządza protokół, do którego poszkodowany może zgłosić uwagi.
W firmie zdarzył się wypadek. Zespół powypadkowy przedstawił protokół powypadkowy, Jednak z jego ustaleniami nie zgadza się poszkodowany. Wniósł on do niego zastrzeżenia.
Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy związanym z powzięciem informacji o wypadku, jakiemu uległ pracownik, jest powołanie zespołu powypadkowego w celu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, a w konsekwencji ustalenia, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy. Potwierdził to Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 25 kwietnia 2002 r. (II SA 3189/01). Pracodawca nie może być zwolniony od wykonania wyżej opisanego obowiązku. Przesłanką takiego zwolnienia nie może nawet być przyczynienie się pracownika do wypadku ani też oczywisty brak związku wypadku z pracą.
Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy sporządza protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku – protokół powypadkowy, który musi być sporządzony według wzoru. Wzór ma charakter obowiązujący, co oznacza, że nie można go modyfikować i dostosować do potrzeb pracodawcy.

Zapoznanie z protokołem

Zespół powypadkowy jest zobowiązany do zapoznania poszkodowanego z treścią protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem przez pracodawcę. Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w tym protokole, o czym zespół powypadkowy jest zobowiązany uprzednio pouczyć poszkodowanego (w obowiązującym wzorze protokołu jest zawarte pouczenie w tym zakresie).
Ponadto poszkodowany ma prawo wglądu do akt sprawy oraz sporządzania z nich notatek i odpisów oraz kopii. W sytuacji gdy pracownik zmarł wskutek wypadku, zespół powypadkowy zapoznaje z treścią protokołu powypadkowego członków rodziny zmarłego pracownika oraz poucza ich o prawie do zgłaszania uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole powypadkowym.

Wnoszenie zastrzeżeń

Podpisując protokół, pracownik akceptuje przedstawiony przez zespół powypadkowy stan faktyczny. Jednak może też nie zgodzić się z jego treścią i wnieść do niego zastrzeżenia.
Z punktu widzenia pracownika najważniejsze jest ustalenie, czy zdarzenie jest wypadkiem przy pracy albo wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy bądź że takim wypadkiem nie jest. Ponadto nawet w przypadku uznania zdarzenia za wypadek przy pracy istotne jest określenie, czy zachodzą okoliczności wyłączające prawo pracownika do świadczeń z tytułu zaistniałego wypadku.
Zastrzeżenia pracownika mogą dotyczyć także innych kwestii ustalonych przez zespół powypadkowy. Mogą bowiem wiązać się z nimi nie tyle konsekwencje w postaci braku prawa do świadczeń z ZUS, ale także inne, jak np. pociągnięcie pracownika do odpowiedzialności porządkowej czy materialnej. Zastrzeżenia pracownika może też budzić słabe uzasadnienie zaistnienia wypadku przy pracy.
Zastrzeżenia powinny być przedstawione przez pracownika na piśmie. Dołącza się je do protokołu.

Nowy protokół

Uwagi i zastrzeżenia złożone przez pracownika rozpatruje zespół powypadkowy. Może je uwzględnić w treści protokołu, dokonując odpowiednich uzupełnień i wyjaśnień. Zmiany muszą być dokonane poprzez sporządzenie nowego protokołu, do którego dołącza się protokół poprzedni. Załącznikami są też pisma wniesione przez pracownika.
PRZYKŁAD
W razie sporu pracownik może wystąpić o ustalenie i sprostowanie protokołu
W protokole powypadkowym uznano wypadek za wypadek przy pracy, ale wskazano, że wyłączną jego przyczyną było naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia spowodowane przez niego umyślnie. Pracownik nie zgadza się z tym ustaleniem, wniósł uwagi i zastrzeżenia, ale zespół powypadkowy podtrzymuje swoje stanowisko. W tej sytuacji zgodnie z pouczeniem zawartym w treści protokołu powypadkowego pracownik może wystąpić do sądu pracy z powództwem o ustalenie i sprostowanie protokołu. Prawomocny wyrok sądu będzie podstawą ustaleń w protokole powypadkowym.
PODSTAWA PRAWNA
Rozporządzenie Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. nr 105, poz. 870).
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz.U. nr 227, poz. 2298).