Pracodawca wypowiadając umowę o pracę na czas nieokreślony zobowiązany jest do wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy. Czy utrata zaufania do pracownika jest wystarczającą przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę?

Ze względu na specyficzny charakter stosunku pracy, który przejawiać się powinien m.in. we wzajemnym zaufaniu, przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie umowy może być utrata przez pracodawcę zaufania do pracownika. Wynikać jednak musi ona z zachowania pracownika i mieć oparcie w przesłankach obiektywnych i racjonalnych. Utrata zaufania płynąca jedynie z arbitralnej oceny bądź subiektywnych uprzedzeń pracodawcy może być przez sąd uznana za przyczynę nierzeczywistą i niewystarczającą do skutecznego wypowiedzenia umowy o pracę. Ocenie sądu podlegać bowiem ma nie tyle fakt utraty zaufania, ile przyczyny, które ją spowodowały.
Zachowanie pracownika musi być zatem obiektywnie nieprawidłowe i budzić wątpliwości co do rzetelności jego postępowania, choćby nawet pracownik nie naruszał swoich obowiązków pracowniczych. Nie jest jednak wymagane, aby działanie pracownika było zawinione. Może wynikać z ogółu okoliczności i przejawiać się np. w niemożności współpracy i porozumienia się z przełożonym czy odmowie podporządkowania się jego poleceniom dotyczącym sposobu wykonywania pracy. Ponadto należy zauważyć, że im wyższe jest stanowisko zajmowane przez pracownika, tym surowsza może być ocena jego zachowań pod kątem utraty zaufania przez pracodawcę.
Wyższe wymagania stawiane są ponadto pracownikom wykonującym zawody, które wiążą się z potrzebą posiadania szczególnego zaufania społecznego. W odniesieniu do lekarzy, Sąd Najwyższy uznał, iż nawet nabycie uzasadnionych podejrzeń co do naruszenia przez pracownika godności zawodu i zasad współżycia społecznego może uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę. Działanie pracownika skutkować bowiem może utratą zaufania pacjentów do samego pracodawcy.
Innym zagadnieniem jest stosowanie krytyki pracodawcy przez pracownika. Niewątpliwie pracownik ma prawo do wyrażania swych opinii i oceny organizacji pracy w zakładzie pracy. Krytyka taka musi jednak przybierać właściwą formę, a pracownik powinien dobierać merytoryczne argumenty. Jeżeli zatem pracownik nie spełnia tych wymogów i krytykuje pracodawcę np. w obraźliwych słowach, w obecności innych pracowników, w sposób lekceważący i naruszający dobre imię pracodawcy, pracodawca może, powołując się na utratę wobec takiego pracownika zaufania, wypowiedzieć umowę o pracę.
Bartłomiej Raczkowski
partner, Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy
Bartłomiej Raczkowski, partner, Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy / DGP