Firma musi zapewnić pracownikom bezpieczne warunki pracy, w szczególności dbać o używanie przez nich sprawnych narzędzi pracy.
Pracownik zatrudniony jako mechanik samochodowy domaga się od pracodawcy renty uzupełniającej, gdyż uległ wypadkowi przy pracy na skutek użycia niesprawnych narzędzi. Podwładny już wcześniej sygnalizował niewłaściwe działanie urządzenia, jednak przełożony nie reagował. Pracodawca podnosił zarzut, że zatrudniony nie wykazał, kto konkretnie wydał mu niesprawne urządzenie.
Pracodawca może odpowiadać za skutki wypadku przy pracy na zasadzie stosowanych odpowiednio przepisów kodeksu cywilnego. Pracownik może bowiem dochodzić od pracodawcy odszkodowania uzupełniającego (ponad kwotę jednorazowego odszkodowania otrzymywanego z ZUS za każdy procent uszczerbku na zdrowiu), zadośćuczynienia za krzywdę i renty uzupełniającej z tytułu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej w wynika wypadku. Jedną z podstaw takiej odpowiedzialności pracodawcy jest zasada winy. Z działaniem (lub zaniechaniem) zawinionym mamy do czynienia wtedy, gdy możemy postawić sprawcy zarzut, iż podjął i wykonał niewłaściwą decyzję, a w określonych sytuacjach, że nie wykonał tego, co należało, choć mógł i powinien to uczynić.
Naruszenie przez pracodawcę przepisów lub zasad bhp z reguły będzie stanowiło uzasadnioną podstawę odpowiedzialności uzupełniającej pracodawcy za wypadek przy pracy. Każdy pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne warunki pracy, do czego w szczególności należy zaliczyć dostarczanie sprawnych i bezpiecznych narzędzi pracy.
Wydanie pracownikowi niesprawnych narzędzi (i tolerowanie przez przełożonych takiej sytuacji) uprawnia do zajęcia stanowiska, że nie ma podstawy do wyłączenia winy po stronie pracodawcy, nawet gdyby pracownik nie protestował przeciwko wykonywaniu pracy przy użyciu takich narzędzi (wyrok SN z 16 marca 1999 r. (II UKN 522/98, OSNAP 2000/9/374). Każda inna interpretacja przerzucałaby ryzyko prowadzenia przedsiębiorstwa na pracownika, co jest sprzeczne z zasadami prawa pracy.
Każdy pracownik ma bowiem prawo przypuszczać, że pracodawca przestrzega przepisów bhp, w związku z czym sprzęt, z którego korzysta w czasie pracy, jest sprzętem sprawnym. Przypisanie pracodawcy winy w zaniedbaniu obowiązków, np. w zakresie zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, następuje niezależnie od tego, czy jest on osobą fizyczną, prawną, czy jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. Pracownik, wykazując istnienie winy pracodawcy jako przesłanki odpowiedzialności, nie musi przy tym wykazać, kto konkretnie (jaka osoba działająca po stronie pracodawcy, np. który przełożony, kierownik jakiego działu) zawinił.
PODSTAWA PRAWNA
Art. 415, 444 par. 1 i 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Art. 300 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).