Przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę musi być prawdziwa, a także istnieć w chwili składania przez pracodawcę oświadczenia o wypowiedzeniu.
Jedną z przyczyn uzasadniających wypowiedzenie umowy o pracę jest likwidacja stanowiska. Podobnie jak inne przyczyny, ta również musi być prawdziwa i dająca się zweryfikować.
Podejmując decyzję o likwidacji konkretnego stanowiska pracy, co w konsekwencji ma być podstawą do wypowiedzenia umowy o pracę, pracodawca powinien liczyć się z możliwością badania (np. w postępowaniu sądowym) czy powołana przyczyna faktycznie zaistniała. Chodzi bowiem nie o ewentualny zamiar, ale o realnie dokonywane zmiany.
Czasami zmiany w strukturze organizacyjnej firmy, choć formalnie zależne od decyzji pracodawcy, wymagają zatwierdzenia przez niezależny organ. W wyroku z 23 maja 1997 r. (I PKN 176/97) Sąd Najwyższy stwierdził, że likwidacja stanowiska pracy w ramach rzeczywistych zmian organizacyjnych, polegających na zmniejszeniu zatrudnienia, uzasadnia wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę, jeśli jest na tyle zaawansowana, że nie ma wątpliwości co do jej wykonania.
Natomiast istniejący w chwili wypowiedzenia zamiar przeprowadzenia zmian organizacyjnych polegających na likwidacji określonego stanowiska pracy nie jest rzeczywistą przyczyną, jeżeli dokonanie tych zmian wymaga zatwierdzenia przez podmiot niezależny od pracodawcy (wyrok SN z 19 września 2002 r., I PKN 445/01).
Podobnie w wyroku z 23 lipca 2008 r. (I PK 310/07) SN stwierdził, że jeżeli likwidacja stanowiska pracy pracownika zatrudnionego w spółdzielni wymagała zatwierdzenia przez radę nadzorczą spółdzielni, brak zatwierdzenia zmiany struktury organizacyjnej spółdzielni w chwili dokonywania pracownikowi wypowiedzenia musi być potraktowany jako brak prawnie skutecznej zmiany tej struktury, a tym samym brak rzeczywistej likwidacji stanowiska pracy.
PRZYKŁAD
Likwidacja stanowiska pracy musi być przesądzona przed wypowiedzeniem
W strukturze organizacyjnej spółki znajduje się stanowisko nazwane dyrektor handlowy. Zarząd zamierza zlikwidować je, przekazując więcej kompetencji handlowcom i podporządkowując ich bezpośrednio członkowi zarządu. Z wewnętrznych przepisów spółki wynika, że zmian w strukturze organizacyjnej dokonuje zarząd, ale po uprzedniej akceptacji (w formie uchwały rady nadzorczą). Poprzestając na ustnych ustaleniach z przewodniczącym rady nadzorczej zarząd wypowiedział dyrektorowi handlowemu umowę z uwagi na likwidację stanowiska. Pracownik odwołał się od wypowiedzenia, zarzucając, że stanowisko to nie zostało zlikwidowane i w chwili wypowiedzenia brak było wymaganej uchwały rady nadzorczej.