Od wartości wypłaconej pracownikowi zapomogi losowej pracodawca nie potrąca składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Jej przyznanie jednak uzasadnia zdarzenie losowe – np. zalanie mieszkania czy pożar.
Firma chce wypłacić pracownikowi zapomogę losową w związku z pożarem jego mieszkania. Wartość tej pomocy będzie zwolniona ze składek ubezpieczeniowych.
Zasady przyznawania zapomóg losowych mogą wynikać z wewnętrznych przepisów płacowych w danym zakładzie pracy lub przepisów ustawowych obowiązujących pracodawcę. Firma może również przyznać takie świadczenie jednorazowo pracownikowi, pomimo że nie jest do tego nie zobowiązana przepisami. Świadczenie musi być jednak związane z klęską żywiołową, indywidualnym zdarzeniem losowym lub długotrwałą chorobą.
Szczególnie pojęcie, indywidualne zdarzenie losowe, jest określeniem dość szerokim.
Ustawodawca nie zdefiniował go, ale zgodnie z potocznie przyjętym znaczeniem należy je rozumieć jako zdarzenie zależne od kolei losu, wydarzeń życia. Zdarzenia takie mogą być spowodowane nie tylko działaniem sił przyrody, ale również działaniem ludzi, pod warunkiem jednak, że zachowane są przesłanki losowości. Musi więc zachodzić zdarzenie nieprzewidywalne, niezależne od woli człowieka i nie do uniknięcia, mimo zachowania należytej staranności. Oznacza to, że jeżeli choćby jedną z przesłanek wypłacenia zapomogi było ww. zdarzenie, to stanowi wystarczającą podstawę do wyłączenia tego przychodu od składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.
Dodatkowo należy wskazać, iż cechą charakterystyczną zapomogi jest fakt, że jest to świadczenie jednorazowe, mające na celu wsparcie finansowe osoby, która znalazła się w trudnej sytuacji życiowej, a podstawą do do wyłączenia tego przychodu jest stwierdzenie wystąpienia określonego zdarzenia. Tak więc ze zwolnienia z naliczenia składek korzystać może każda zapomoga, która spełniać będzie ww. kryteria.
Pracodawca powinien zachować dokumenty świadczące o tym, iż pracownik, któremu to świadczenie zostało wypłacone, spełniał wymienione przesłanki. Takim dowodem może być np. oświadczenie na piśmie złożone przez pracownika. W przypadku długotrwałej choroby zapomogę losową pracodawca wypłaca niezależnie od przysługujących pracownikowi zasiłków z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego.
Podstawa prawna
Par. 2 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 z późn. zm.).