Urlop wychowawczy jest przerwą w wykonywaniu pracy przeznaczoną na wypełnienie przez pracownika obowiązków związanych z rodzicielstwem. Można z niego skorzystać nie dłużej niż do czasu ukończenia przez dziecko czwartego roku życia.
Pracownica wystąpiła o udzielenie jej urlopu wychowawczego od 1 czerwca do 31 grudnia. Pozostałą część może wykorzystać w innym terminie.
Wymiar urlopu wychowawczego nie może przekroczyć trzech lat. Przepisy prawa pracy nie wskazują sposobu obliczenia terminów, stąd też może powstać problem, jak prawidłowo ustalić upływ tego urlopu i wyznaczyć pracownikowi termin powrotu do pracy. Zasady obliczenia terminów zawarte są w przepisach kodeksu cywilnego. Do nich też odsyła kodeks pracy w sprawach nieuregulowanych przepisami prawa pracy.

Ciągłe lub w częściach

Ustalając długość urlopu wychowawczego, należy wziąć pod uwagę dwie możliwe sytuacje. Pierwszą, gdy urlop wychowawczy na wniosek pracownika jest dzielony na części (maksymalnie cztery) i drugą, gdy urlop jest wykorzystywany w pełnym wymiarze jako zwolnienie 3-letnie. Od tego, jak wykorzystywany jest urlop wychowawczy, zależy bowiem sposób liczenia jego długości. W odniesieniu do urlopu wychowawczego ciągłość terminu nie jest wymagana – urlop może być dzielony na części – maksymalnie cztery i nie musi, chociaż może być wykorzystywany, w nieprzerwany sposób, czyli od razu trzy lata.
W sytuacji gdy pracownik zgłasza wniosek o udzielenie urlopu w niższym wymiarze, wskazując datę rozpoczęcia i zakończenia tego zwolnienia oznacza to, że urlop został podzielony na części – nie jest bowiem wykorzystywany jako jeden trzyletni blok. Z pozostałej części tego urlopu przysługującego na dziecko może skorzystać w późniejszym terminie ten sam pracownik lub drugi rodzic. Powstaje jednak pytanie, ile jeszcze tego urlopu będzie do wykorzystania na dane dziecko. W takiej sytuacji należy zastosować regułę, że jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach lub latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy się za dni trzydzieści, a rok za dni trzysta sześćdziesiąt pięć.
Oznacza to, że w przypadku podziału urlopu na części maksymalny wymiar urlopu wychowawczego ustalamy mnożąc 365 dni przez trzy (lata), co daje nam w sumie 1095 dni. W ten sposób uzyskaliśmy wymiar urlopu, który rodzice (opiekunowie) mają wspólnie prawo do wykorzystać.
Jeżeli jednak pracownik chce wykorzystać urlop w sposób nieprzerwany, w przysługującym trzyletnim wymiarze okres ten należy ustalić zgodnie z kalendarzem (potoczny sposób obliczania terminów). Jeżeli zatem pracownik złożył wniosek 17 września 2010 r. to data jego zakończenia ma przypadać na 16 września 2013 r.

Ukończenie czterech lat

Innym zagadnieniem przy udzielaniu urlopu wychowawczego jest sposób ustalania ukończenia przez dziecko czwartego roku życia. W tym przypadku należy wskazać, że termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca. Jednakże przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia. Tak więc dziecko urodzone 13 listopada 2006 r. cztery lata ukończy 13 listopada 2010 r. o godzinie 0:00. Zatem 13 listopada jest już dzieckiem czteroletnim. W tym dniu pracownik nie może już korzystać z urlopu wychowawczego na dziecko. Urlopu należałoby udzielić do 12 listopada 2010 r.
Należy zwrócić też uwagę, że urlop wychowawczy w związku z urodzeniem podczas porodu więcej niż jednego dziecka przysługuje w wymiarze nieprzekraczającym trzech lat, nie dłużej niż do ukończenia czwartego roku życia przez dziecko urodzone jako pierwsze (wyrok Sądu Najwyższego z 28 listopada 2002 r., II UK 94/02).
PRZYKŁAD
Długość urlopu zależy od tego, czy jest udzielany w częściach
Dwaj pracownicy złożyli wnioski o udzielenie urlopu wychowawczego. Pierwszy wskazał, że chce z niego skorzystać od 1 października do 31 grudnia 2010 r., czyli tylko na okres 3 trzech miesięcy kalendarzowych. Oznacza to, że wykorzysta on na dziecko 92 dni urlopu, a pozostanie mu do wykorzystania jeszcze 1003 dni (1095 dni – 92 dni). Drugi, zawnioskował o urlop w pełnym wymiarze od 1 października 2010 r. do 1 października 2013 r. Chce skorzystać z urlopu w pełnym wymiarze w sposób nieprzerwany. Oznacza to, że urlop będzie trwał od 1 października 2010 r. do 30 września 2013 r. Pracownik we wniosku nieprawidłowo wyznaczył datę zakończenia urlopu, w takiej sytuacji urlop byłby dłuższy niż 3 lata o 1 dzień. 1 października 2013 r. musi się on już stawić w pracy.
Podstawa prawna
Art. 186 ustawy z 26 czerwca 1976 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Art. 112, 114 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Par. 1–3 rozporządzenia ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 16 grudnia 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz.U. nr 230, poz. 2291).