Na rozwiązanie stosunku pracy z osobą upoważnioną do reprezentacji związku zawodowego wymagana jest zgoda związku. Nie może być ona dorozumiana. Firma nie może wyznaczać terminu jej udzielenia.
Firma chce zwolnić osobę będącą działaczem związku zawodowego. Powinna wcześniej wystąpić o wyrażenie przez związek zgody.
Pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. Nie może też na niekorzyść takiego pracownika zmienić mu jednostronnie warunków pracy lub płacy, z wyjątkiem gdy dopuszczają to odrębne przepisy.

Musi być zgoda związku

W przypadku tego rodzaju szczególnie chronionych pracowników uzyskanie stosownej zgody zarządu organizacji związkowej jest więc elementem niezbędnym do niewadliwego rozwiązania ich stosunku pracy. Należy także wskazać, iż na wyrażenie takiej zgody zarząd związku nie ma żadnego terminu. Nieskuteczne będzie więc także pisemne zastrzeżenie pracodawcy, iż brak reakcji zarządu związku w określonym terminie uzna za wyrażenie zgody na zwolnienie. Wreszcie brakiem zgody na rozwiązanie stosunku pracy będzie tu zarówno wyraźne zakomunikowanie tego pracodawcy, jak i milczenie zarządu związku.
Potwierdza to uchwała Sądu Najwyższego z 11 stycznia 1994 r. (I PZP 54/93), zgodnie z którą brak działania zarządu zakładowej organizacji związkowej zawiadomionego przez pracodawcę o zamiarze rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 par. 1 k.p. z pracownikiem (...) oznacza nieudzielenie zgody przewidzianej w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych.

Skutki dla firmy

Należy zastanowić się nad skutkami rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej. Sąd Najwyższy w wyroku z 15 maja 2001 r. (I PKN 393/00) stwierdził, że niewystąpienie przez pracodawcę do zarządu zakładowej organizacji o wyrażenie zgody na rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem szczególnie chronionym z tytułu pełnionej funkcji związkowej przesądza w zasadzie o słuszności roszczenia pracownika domagającego się przywrócenia go do pracy. Trzeba jednak pamiętać, iż tylko wyjątkowo naganne zachowanie pracownika, udowodnione przez pracodawcę, może stanowić podstawę odmowy uwzględnienia roszczenia o przywrócenie ze względu na sprzeczność żądania ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa podmiotowego.
Podobnie stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 12 września 2000 r. (I PKN 23/00; OSNP 2002/7/160), uznając, iż z ustawowych gwarancji wzmożonej ochrony trwałości stosunku pracy nie powinien korzystać działacz związkowy, któremu można zarzucić ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i nadużywanie funkcji związkowej dla ochrony przed uzasadnionymi sankcjami prawa pracy. Z gwarancji tych powinien bowiem korzystać jedynie taki działacz związkowy, któremu nie można postawić zarzutu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych i korzystania z pełnionej funkcji związkowej jak ze swoistego parasola ochronnego, chroniącego go przed uzasadnionymi sankcjami prawa pracy.
Zatem mimo naruszenia zakazu rozwiązania umowy o pracę sąd, zamiast przywrócić pracownika do pracy, może niekiedy zasądzić jedynie odszkodowanie.
PRZYKŁAD
Sąd może przyznać odszkodowanie dla zwolnionego związkowca
Pracownik będący członkiem związku zawodowego uprawnionym do jego reprezentowania spożywał alkohol w miejscu pracy. Pracodawca wystąpił do zarządu związku o zgodę na rozwiązanie z tym pracownikiem stosunku pracy w trybie natychmiastowym (art. 52 k.p.) z powodu ciężkiego uchybieniu podstawowemu obowiązkowi pracownika pozostawania w zakładzie pracy w stanie trzeźwości. Związek zawodowy odmówił wydania takiej zgody. Pracodawca pomimo braku zgody związku zawodowego rozwiązał ze związkowcem stosunek pracy. Sąd pracy w takim przypadku wyjątkowo może uznać, iż ze względu na poważne naruszenie zasad współżycia społecznego związkowiec nie może być przywrócony do pracy, jednakże pracodawca, który naruszył wymogi formalne, będzie zobowiązany do zapłaty odszkodowania zwolnionemu pracownikowi.
Podstawa prawna
Art. 32 ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 854).