Kobiety nie mogą wykonywać pracy, która wymaga dużego wysiłku fizycznego. Firma może je zwolnić z obowiązku świadczenia pracy w trakcie ciąży.
Pracownica hipermarketu powiadomiła przełożonego, że jest w ciąży. Aż do momentu zakończenia karmienia nie może ona np. przenosić ciężarów o masie przekraczającej 3 kg i pracować w miejscu, w którym występują nagłe zmiany temperatury (np. przy chłodni).
Każdy pracodawca musi respektować przepisy dotyczące ochrony pracy kobiet. Nie może ich zatrudniać przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Mówi o tym rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 1996 roku w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom (Dz.U. nr 114, poz. 545 z późn. zm.). Jeśli zatrudni kobietę na zabronionym jej stanowisku, powinien zapewnić jej inną, odpowiednią pracę. W takiej sytuacji możliwe jest także wypowiedzenie umowy o pracę.
Inaczej kształtują się obowiązki pracodawcy w przypadku kobiet w ciąży, czyli objętych szczególną ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy. Gdy taka pracownica wykonuje czynności, które są dla niej wzbronione bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne (na przykład praca w pozycji wymuszonej przy taśmie), pracodawca może albo przenieść ja na inne stanowisko pracy, albo czasowo zwolnić ją z wykonywania obowiązków. Wypowiedzenie umowy o pracę w takiej sytuacji nie jest możliwe.
Jeżeli natomiast pracodawca zatrudnia kobietę w ciąży przy pracach zakazanych ze względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe (np. prace w pozycji stojącej łącznie ponad 3 godziny w czasie zmiany roboczej), musi albo dostosować jej warunki pracy na dotychczasowym stanowisku do wymogów wskazanych w rozporządzeniu, albo skrócić jej czas pracy. Dopiero gdy nie jest to możliwe, pracodawca jest zobowiązany przenieść pracownicę na inne stanowisko lub w ostateczności zwolnić ją z obowiązku świadczenia pracy.
Warto podkreślić, że przeniesienie podwładnej w ciąży do innej pracy nie może wiązać się z obniżeniem pensji. Jeżeli jej wynagrodzenie za pracę na nowym stanowisku jest niższe od dotychczasowego, przysługuje jej dodatek wyrównawczy. Podobnie gdy pracownica została czasowo zwolniona z obowiązku świadczenia pracy, pracodawca nadal ma obowiązek wypłacać jej wynagrodzenie.
PRZYKŁAD
Nie każda kobieta w zagrożonej ciąży może pracować przed komputerem
Ciężarna pracownica została zatrudniona na stanowisko księgowej w wymiarze 4 godzin na dobę. Ze względu na zagrożenie ciąży lekarz stwierdził, że kobieta nie może pracować przed ekranem komputera przez tak długi okres. Mimo, że obowiązki wykonywane przez pracownicę nie były objęte wykazem prac wzbronionych dla kobiet w ciąży, orzeczenie lekarskie wymusza na pracodawcy odpowiednie dostosowanie warunków jej pracy, skrócenie jej czasu pracy lub przeniesienie jej na inne stanowisko.